در آن مقطع دلایل مختلفی برای صعودی شدن قیمت خودرو مطرح شد، از جمله کاهش تولید و عرضه، رشد تورم انتظاری مشتریان و همچنین افزایش قیمت در بازارهای ارز و سکه. در این بین، کاهش تولید و به تبع آن، کم شدن عرضه، نقشی بسیار مهم در صعودی شدن قیمت‌ها داشت، به‌خصوص آنکه در فروردین به‌دلیل تعطیلاتنوروزی،تیراژ به شدت افت کرده بود. همچنین با توجه به نزدیک بودن یک سالگی خروج آمریکا از برجام و اظهارات مقامات این کشور مبنی‌بر سخت‌تر شدن تحریم‌ها، تورم انتظاری مشتریان بالا رفت و این موضوع خود را در بازارهای مختلف از جمله خودرو بروز داد و قیمت‌ها بالا و بالاتر رفت. در نهایت اما رشد قیمت در بازارهای ارز و سکه و طلا نیز مزید بر علت شد تا قیمت خودروهای داخلی صعودی شدید را تجربه کند. این انفجار قیمتی اما در شرایطی بود که خرید و فروش چندانی در بازار صورت نمی‌گرفت، زیرا عامه مشتریان از قدرت خرید لازم برای ورود به بازار خودرو برخوردار نبودند. تورمی که در بازار خودرو طی حدودا یک سال گذشته و به‌طور خاص در یک ماه اخیر رخ داد، بسیار بالاتر از قدرت خرید مشتریان بود و از همین رو بیشتر آنها عملا از بازار خارج شدند.

روند صعودی قیمت در بازار خودرو اما در نهایت پس از دو سه هفته توقف طی اواسط هفته گذشته و این هفته، در مسیر نزول قرار گرفت. آن طور که از بازار خبر می‌رسد، منحنی قیمت‌ها افت قابل‌توجهی را تجربه کرده، تا جایی که فقط پراید حدود ۹ میلیون تومان کاهش قیمت داشته است. به اعتقاد کارشناسان، مسائلی مانند کاهش تورم انتظاری، افت قیمت ارز و سکه و طلا و همچنین بازگرداندن شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو، در افت قیمت نقش داشته‌اند. با توجه به آنکه تنش‌های ی میان آمریکا با اعلام هر دو طرف مبنی‌بر بی‌میلی به جنگ، کمی کاهش یافت، تورم انتظاری مشتریان نیز اندکی کمتر شد و بنابراین هیجانات بازار خودرو نیز پایین آمد. البته به‌نظر می‌رسد خبر بازگشت شورای رقابت به قیمت‌گذاری خودرو نیز نقش ویژه‌ای در نزولی شدن قیمت‌ها داشته است. طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، شورای رقابت دوباره مرجع قیمت‌گذاری خودرو شده است. اگر شورای نگهبان این مصوبه را تایید کند، حضور این شورا در بازار خودرو رنگ قانون به خود خواهد گرفت و قیمت‌گذاری دوباره به دست این شورا خواهد افتاد. ازآنجاکه شورای رقابت در طول شش سال حضور در قیمت‌گذاری خودرو، به نوعی ت سرکوب قیمت را دنبال کرد، ممکن است این بار نیز همان ت قبلی را پی گرفته و در نتیجه، قیمت خودروها را پایین بیاورد. به‌نظر می‌رسد این احتمال، یکی از دلایل افت قیمت در بازار خودرو بوده است.

افت قیمت‌ها در بازار

اما سری به بازار خودرو بزنیم و ببینیم قیمت خودروهای داخلی چه افت و خیزی را طی این هفته تجربه کرده است. به گفته فعالان بازار، پراید ۱۱۱ که قیمتی برابر با ۵۸ میلیون تومان داشت، این هفته با افتی ۹ میلیونی همراه و قیمت آن به ۴۹ میلیون تومان رسید. تیبا نیز که ۲ میلیون تومان کاهش قیمت داشته، در حال‌حاضر ۵۴ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. همچنین از بازار پژو ۲۰۶‌ها نیز خبر از کاهش قیمت می‌رسد. بر این اساس، مدل تیپ ۲ این خودرو طی هفته جاری ۵ میلیون تومان افت کرده است و بنابراین برای خرید آن باید ۹۸ میلیون تومان هزینه کرد. پژو ۲۰۶ تیپ ۵ نیز که از مرز ۱۳۰ میلیون تومان هم عبور کرده بود، در حال حاضر ۱۲۲ میلیون تومان قیمت دارد. همچنین قیمت مدل صندوقدار پژو ۲۰۶ نیز به طرفداری از مدل‌های‌هاچ بک کاهشی شده است. اما بشنویم از بازار پژوپارس که خبرها از افت قیمت این محصول طی هفته جاری حکایت دارد. نمایشگاهداران خودرو پایتخت می‌گویند پژو پارس بیش از ۲ میلیون تومان کاهش قیمت داشته و در حال حاضر ۱۰۳ میلیون تومان به فروش می‌رسد. پژو ۴۰۵ نیز که قیمت آن به ۸۸ میلیون تومان رسیده بود، طی این هفته با قیمت ۸۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد. با این حساب، پژو ۴۰۵ چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افت قیمت طی هفته جاری داشته است. ازسوی دیگر، اما سمند LX نیز کاهش قیمتی بیش از ۵ میلیون تومان را تجربه کرده است. با توجه به این افت، می‌توان سمند LX را در حال‌حاضر با قیمتی معادل ۸۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خریداری کرد.

فعالان بازار در مورد خودروهای به اصطلاح مونتاژی نیز خبر از کاهش قیمت داده‌اند. آن‌طور که خبرگزاری فارس عنوان کرده، ساندرو استپ وی چیزی حدود ۲۵ میلیون تومان افت قیمت را طی این هفته به خود دیده است. این خودرو که آخرین روزهای تولیدش را در کشور سپری می‌کند، در حال حاضر ۲۱۵ میلیون تومان قیمت دارد. همچنین پژو ۲۰۰۸ هم که تا مرز ۴۲۰ میلیون تومان پیش رفته بود، در حال حاضر خودرویی ۳۸۰ میلیون تومانی به‌شمار می‌رود، بنابراین ۴۰ میلیون تومان عقب نشینی کرده است. ۲۰۰۸ با قیمت ۱۰۴ میلیون تومان تحویل مشتریان ابتدایی خود شد، اما در عرض یک سال و اندی قیمت آن بیش از چهار برابر رشد کرد. همچنین سیتروئن C۳ هم که قرار بود محصولی ۱۵۰ میلیون تومانی باشد، در حال حاضر ۴۲۰ میلیون تومان قیمت دارد و این یعنی، ۱۰۰ میلیون تومان افت طی یکی دو هفته اخیر داشته است.

از بازار کیا سراتوی مونتاژی سایپا هم خبر می‌رسد که این محصول در حال حاضر کمی بیش از ۳۰۰ میلیون تومان قیمت دارد، حال آنکه طی دوران اوجگیری قیمت، به محصولی ۴۰۰ میلیون تومانی تبدیل شده بود.در نهایت اما قیمت خودروهای چینی نیز در بازار خودرو کشور روندی رو به افت را طی این هفته تجربه کرده است. فعالان بازار عنوان می‌کنند که قیمت هایما S۷ نیز از ۴۰۰ میلیون تومان در روزهای گذشته به ۳۱۵ میلیون تومان کاهش پیدا کرده است. همچنین جک S۵ نیز که ۶۵ میلیون تومان عقب نشسته است، در حال‌حاضر خودرویی ۳۱۵ میلیون تومانی به حساب می‌آید.

۲۵ صاحب‌نظر اقتصادی آشنا به تغییر و تحولات بخش مسکن با شرکت در نظرسنجی «دنیای‌اقتصاد»، آینده کوتاه‌مدت بازارهای معاملات ملک و ساخت و ساز را تحلیل کردند. در این نظرسنجی ۵ پرسش درباره سمت و سوی متغیرهای کلیدی بازار مسکن مطرح شده و افق زمانی بررسی‌ها نیز یک ماه منتهی به ابتدای تابستان با نگاه به هفته‌های گذشته از بهار ۹۸ در نظر گرفته شده است. نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد بازار معاملات مسکن در مقطع فعلی به آستانه «تغییر وضعیت» رسیده؛ اما برای ورود به فاز جدید، اوضاع یک متغیر بیرونی، تعیین‌کننده است. بر اساس پیش‌بینی‌های مطرح در نظرسنجی، بازار خرید مسکن در تهران آماده فاصله‌گیری از هیجانات و نزدیک شدن به دوره ثبات نسبی قیمت‌ها است. در این حالت، احتمال ورود کامل به دوره رکود وجود دارد. اما به رغم پتانسیل این تغییر، یک شوک ارزی دوباره می‌تواند مسیر بازار ملک را دوباره تغییر دهد.

۵۲ درصد از نظردهنده‌ها اعتقاد دارند حجم معاملات خرید مسکن با افزایش روبه‌رو نمی‌شود و شیب رشد میانگین قیمت‌ نیز تا افت قیمت واقعی،‌ کاهشی خواهد بود. نرخ ارز، نرخ تورم و تسهیلات مسکن به ترتیب سه فاکتور دارای بیشترین نقش در جهت‌دهی به بازار ملک معرفی شده است. این نظرسنجی حاوی حداقل دو نکته جذاب برای فعالان بازار مسکن است. اول اینکه،‌ تاثیرپذیری بازار مسکن از تحولات بازار دلار در این دوره تفاوت پیدا کرده؛ به گونه‌ای که تحت تاثیر انتظارات تورمی و نااطمینانی عمومی به اوضاع اقتصادی، سرعت واکنش بازار مسکن به رخدادهای ارزی،‌ بیشتر شده است. نکته دوم به وزن تقاضای سرمایه‌ای در مقایسه با تقاضای مصرفی در بازار فعلی معاملات اخیر در تهران مربوط می‌شود. در نظرسنجی، پیش‌بینی شده ساخت‌وساز درصورت عدم افزایش تیراژ پروانه‌ها، به سمت تکمیل نیمه‌کاره‌ها سوق پیدا می‌کند. ا‌ظهارنظرهایی که تعدادی از صاحب‌نظران در تشریح اوضاع مسکن ارائه کرده‌اند، به شرح زیر است:

حسین عبده‌تبریزی: میزان ساخت و ساز در سال 98 به لحاظ تیراژ ساختمانی، حول و حوش ساخت‌وساز در سال 97 خواهد بود، اگر سال 97 را به لحاظ حجم ساخت و ساز سالی رکودی بدانیم شرایط بازار ساخت و ساز در سال 98 نیز رکودی انتظار می‌رود؛ این در حالی است که به‌نظر می‌رسد کماکان متغیر غالب و اثرگذار در بازار مسکن، بازارارز و تحولات مربوط به آن باشد.

تیمور رحمانی: از جمله عوامل اثرگذار بر جهت بازار مسکن در سال 98 می‌توان به نحوه ت‌گذاری در حوزه تحریک تقاضای بخش مسکن اشاره کرد؛ به‌طور معمول اینکه ت‌های تحریک تقاضا در بخش مسکن چگونه تدوین و اجرایی شود در این زمینه موثر است؛ از سوی دیگر موضوع تحولات بیرونی و روابط با سایر کشورها به‌طور قطع در بازارهای اقتصادی از جمله بازار مسکن نیز منعکس می‌شود؛ این در حالی است که چگونگی تحولات سایر بازارها نیز بر تحولات بازار مسکن اثرگذار است؛ در صورت رکود در بازار سهام، می‌توان انتظار ورود نقدینگی به بازار مسکن و زمینه‌سازی برای ایجاد رونق در این بازار را مطرح کرد.با این حال تحولات بازار مسکن در سال ۹۸ متاثر از مجموعه‌ای از عوامل است و تنها با یک یا تعداد محدودی از عوامل نمی‌توان جهت این بازار را تغییر داده یا بر آن اثر تعیین‌کننده بر جای گذاشت.

حجت‌الله میرزایی: در شرایط فعلی بازار مسکن به بازاری با امکان بسیار دشوار برای پیش‌بینی روند پیش‌رو تبدیل شده است؛ هم‌اکنون به دلیل برآورده نشدن انتظارات پیشین درباره تحولات بازار مسکن در روزهای پایانی سالگذشته، بازار با شرایط ابهام مواجه است و فعالان بازار قادر به اتخاذ تصمیم مناسب نیستند.

غلامرضا سلامی: به‌نظر می‌رسد بازار مسکن در شرایط فعلی به میزان قابل‌توجهی تحت‌تاثیر مسائل ی و ارتباطات بین‌المللی قرار دارد و در صورت بروز هرگونه تحول در این زمینه بازار مسکن می‌تواند به سرعت واکنش نشان داده وجهت بازار تغییر کند.

داوود سوری: روند بازار مسکن در سال 98 بستگی زیادی به جهت سایر بازارها و دارایی‌ها دارد، این اثرپذیری از بازار ارز بیش از سایر بازارها قابل‌طرح است و در صورت ایجاد ثبات در بازار ارز احتمال حرکت بخشی از دارایی‌ها از این بازار به بازار مسکن وجود دارد؛ با این حال با توجه به اینکه چشم‌انداز قاطعی از ثبات بازارها متصور نیست احتمال بروز هیجان در بازار و ورود بخش قابل‌توجهی از دارایی‌ها به بازار ملک قدری بعید به‌نظر می‌رسد.

محمود جهانی: نقدینگی‌ رها شده از سایر بازارها به‌عنوان یکی از عوامل محرک بازار مسکن در سال 98 مطرح است و می‌تواند بازار را با نوسان مواجه کند.

رضا بوستانی: با توجه به رشد قیمت مسکن در سال گذشته، انتظار می‌رود که مسکن وارد دوره رکود شود. این رکود به دلیل این خواهد بود که تقاضای مسکن به دلیل کاهش درآمد واقعی خانوارها افت خواهد کرد و همچنین بازدهی اسمی مسکن از محل اجاره نیز به دلیل افزایش محدود درآمد اسمی خانوارها متناظر با افزایش قیمت مسکن (هزینه سرمایه‌گذاری اولیه) نخواهد بود. پس باید انتظار داشت که مسکن وارد دوره‌ای رکودی شود. البته ممکن است به دلیل شوک طرف عرضه (افزایش هزینه‌های تولید) قیمت‌ها به مقدار محدودی افزایش یابند ولی این افزایش تنها می‌تواند مقطعی باشد.

فرشید پورحاجت: باید توجه داشت که بهبود فضای کسب و کار و رونق بخشی در بازار عرضه و تولید مسکن به دو عامل اساسی نیازمند است. یکی آرامش روانی و دومی ثبات اقتصادی. صنعت ساختمان به اندازه‌ای توان و پتانسیل دارد که به تنهایی می‌توان بار منفی اشتغال و رکود ناشی از تحریم‌های نفتی را برطرف ساخته و بسیاری از صنایع مولد و بخش‌های اقتصادی را به شکوفایی برساند. لذا در شرایط کنونی مقررات‌زدایی از قوانین زائد و مخل کسب کار و اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم، پیش‌فروش ساختمان، سیستم بانکی ناکارآمد، کاهش بوروکراسی اداری و راه‌اندازی پنجره‌های الکترونیک در جهت تسهیل در فرآیند‌های تولید وعرضه مسکن و تعادل بخشی به قیمت زمین با ابزار‌های موجود در آینده این بازار مهم در کنار حل مسائل ی تاثیر دارد.

لطفعلی بخشی: احتمالا به دلیل عدم گسترش بازار ارز به‌سبب کنترل‌های دولتی و ریسک‌های آن، تمرکز بیشتر بر سایر کالاهای سرمایه‌ای نظیر مسکن صورت خواهد گرفت.

محمدامیر کرامت: با توجه به تاثیر تحریم‌ها، در صورت ادامه روند مخرب آن از جمله ریسک سایر شقوق سرمایه‌گذاری‌ها و مشوق‌های احتمالی تسهیلات بانک‌ها، در کل، خرید املاک و خصوصامسکن، با نیت سرمایه‌گذاری، رونق نسبی خواهد داشت. در صورت بروز شوک‌های خارجی، این روال متوقف و منفی خواهد شد.

محمدحسن مرادی: در شرایطی که جهش قیمتی اکثر قریب به اتفاق کالاها تحت‌تاثیر جهش قیمت ارز را شاهد هستیم، افرادی که پیش از این موفق به تهیه مسکن ملکی نشده بودند در شرایطی قرار گرفته‌اند که افق دورتری برای مالکیت آنان تصور می‌شود.

گروه دیگری نیز که پس‌انداز یا دارایی‌های در معرض کاهش ارزش به دلیل تورم انتظاری دارند، سعی خواهند کرد با تبدیل این دارایی‌ها به سایر دارایی‌هایی که همپای تورم رشد خواهند کرد و در عین حال قابلیت نقدشوندگی بالایی دارند خود را در برابر تورم مصون کنند، لذا به ترتیب طلا، ارز، سهام و ملک از گزینه‌های انتخابی آنان خواهد بود.

تورم عمومی از دو جهت می‌تواند بر رفتار افراد در بازار مسکن تاثیر بگذارد. ۱- عده‌ای را از بازار متقاضیان مسکن خارج کرده و توجه آنها را به سمت تهیه مایحتاج اولویت‌دارتر چون مواد غذایی و پوشاک معطوف کند. ۲- عده دیگری را با اهداف سرمایه‌ای و یا حفظ ارزش دارایی متوجه بازار مسکن کند. از آنجا که گروه اول در شرایط قبلی هم حضور چندان موثری در بازار نداشتند، لذا رفتار گروه دوم در این مقطع بسیار تعیین‌کننده خواهد بود.

حمید یاری: با توجه به کمبود واحدهای پرمخاطب در بازار مسکن (که در صورت عرضه به بازار مسکن، قیمتی بیش از متوسط منطقه دارند) و رشد مناسب بازار مسکن به‌نظر می‌رسد بازار از سفته‌بازان خالی شده است، همچنین به دلیل رشد بالای قیمت مسکن در سال گذشته که توام شده است با شرایط بد کسب و کار و هزینه‌های زندگی و پایین آمدن پس‌انداز، افراد متقاضی مصرفی نیز قدرت و توان خرید ندارد. لذا در حال‌حاضر بیشتر خریداران سرمایه‌گذارانی هستند که دارایی نقدی دارند و ترجیح می‌دهند ثروت خود را به غیر از ریال نگهداری کنند. لذا به‌نظر می‌رسد بازار به یک ثبات نسبی رسیده است و بیشتر تعدیلات شهرستان‌ها و برخی مناطق خاص در حال انجام است مگر آنکه دوباره یک تغییر اساسی در نرخ‌های ارز به‌وجود ‌آید که با یک وقفه دوباره تغییرات خاصی را می‌توان در این بازار شاهد بود.

فخرالدین زاوه: در حال‌حاضر، اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بازار مسکن، متغیرهای کلان اقتصادی هستند. با توجه به آنکه شرایط فعلی بازار مسکن در وهله نخست تحت‌تاثیر ضعف مزمن تقاضا قرار دارد، چشم‌انداز رشد اقتصادیمنفی و کاهش درآمد، مانعی جدی برای بهبود شرایط بازار مسکن به‌شمار می‌رود. افزایش نااطمینانی و تورم بالا، قدرت خرید متقاضی مصرفی را کاهش می‌دهد و سرمایه‌ها را نیز به بازارهای نقدشونده‌تر هدایت می‌کند. در چنین شرایطی افزایش تسهیلات خرید و ت‌گذاری‌های مناسب برای تقویت و افزایش کارآیی سمت عرضه و در اولویت بعدی کمک به افزایش کارآیی بازار مناسب به‌نظر می‌رسد.

محمدسعید حیدری: با ایجاد شکاف بین نسبت نرخ اجاره‌بها به قیمت مسکن با میزان نرمال آن، معاملات مسکن وارد رکود شده است و تا زمانی که با افزایش قابل‌توجه نرخ اجاره این شکاف پر نشود، معاملات مسکن وارد رونق نمی‌شود. با عنایت به وضعیت اقتصادی نامناسب جامعه به‌نظر نمی‌رسد به‌زودی این شکاف پر شود. از طرف دیگرنرخ ارز در افزایش قیمت نهاده‌های تولید مسکن موثر است.

نرگس رزبان: بررسی تحولات اخیر متغیرهای اقتصادی حاکی از آن است که نرخ ارز همچنان پیشتاز ایجاد تغییرات در بازار مسکن بوده و بیشترین تاثیر را بر این بازار داشته است (قابل‌توجه است که نرخ ارز خود معلول متغیرهای دیگر از جمله نقدینگی است). چنانچه بخواهیم به‌صورت ساده و به اختصار تاثیر نرخ ارز بر بازار مسکن را توضیح دهیم، باید اشاره کرد که نرخ ارز حاوی هر دو اثر همزمان افزایشی و کاهشی بر قیمت مسکن است. این متغیر از یکسو با افزایش قیمت نهاده‌های ساختمانی منجر به افزایش قیمت مسکن و از سوی دیگر با جذب نقدینگی موجب کاهش تقاضا و کاهش قیمت مسکن خواهد شد (به‌ویژه اینکه خرید ارز با حداقل نقدینگی نیز امکان‌پذیر بوده و درجه‌ نقدشوندگی آن بالاست) اما همواره اثر افزایشی نرخ ارز بر اثر کاهشی آن غالب بوده و بررسی روند تاریخی قیمت مسکن و نرخ ارز، هم‌حرکتی این دو متغیر را (با یک وقفه کوتاه زمانی) تایید می‌کند. مهم‌ترین تفاوت اتفاقات اخیر با گذشته مساله‌ قوت گرفتن انتظارات تورمی و در نتیجه افزایش سرعت عکس‌العمل بازارها با افزایش نرخ ارز بوده است (بررسی آماری دقیق این موضوع را تایید می‌کند).  به‌عبارتی علاوه بر دو مورد فوق، انتظارات تورمی ناشی از جهش‌های ارزی دامان جامعه را گرفته است. هر قدر اقتصاد دچار نااطمینانی بیشتر و چشم‌اندازهای پیش‌رو مبهم‌تر باشد، واکنش بازارها به تغییرات نرخ ارز سریع‌تر و گاه با شدت بیشتری مواجه خواهد بود لذا به‌نظر می‌رسد در شرایط جاری، ارز همچنان پیشران اثرگذاری بر بازارها از جمله بازار مسکن خواهد بود. اما نقش عوامل دیگر همچون کاهش قدرت خرید خانوارها، کاهش رشد اقتصادی به‌ویژه از کانال نفت، نقدینگی، مسائل ی و. بر تحولات بازار مسکن را نمی‌توان نادیده گرفت. به‌طور کلی محتمل‌ترین گزینه برای قیمت مسکن در سال ۹۸ رشد قیمت کمتر از تورم عمومی است.

علی قائدی: عمده عوامل تاثیرگذار بر بازار مسکن شامل شرایط بازار ارز، ت‌های دولت در حوزه تسهیلات و اجرای برنامه‌های اعلامی توسط ت‌گذار حوزه مسکن در این بخش و همچنین اجرای برنامه‌ها برای بازسازی مناطق آسیب‌دیده از سیلاب، عواملی هستند که می‌توانند بازار مسکن سال ۹۸ و جهت حرکت آن را تحت‌تاثیر قرار دهند. همچنین با لحاظ نرخ رشد ماهانه قیمت مسکن به‌نظر می‌رسد در بهار ۹۷، به دلیل بیشتر بودن تورم ماهانه مسکن نسبت به تورم عمومی، قیمت واقعی مسکن افزایش یابد.

کمتر معامله‌گری انتظار شکست سطوح حمایتی ۱۴ هزار و ۷۰۰ و ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومانی را داشت؛ با این حال، روز شنبه سطح حمایتی اول شکست و روز یکشنبه، سطح حمایتی دوم. در پس ذهنبازارساز ارزی چه می‌گذرد که با افزایش عرضه ارز یا عدم‌مقابله با شکست سطوح حمایتی، نوسان‌گیران را غافلگیر می‌کند؟ به باور شماری از تحلیلگران، بازارساز به‌صورت عامدانه قصد دارد، با غافلگیری معامله‌گران غیررسمی به ۳ هدف دست پیدا کند: اول اینکه مانع از تاثیرگذاری دوباره نوسان‌گیران در بازار شود و دوم آنکه، ریسک ورود افراد عادی برای ورود به بازار ارز را افزایش دهد. سومین هدفی که بازارساز ارزی دنبال می‌کند، این است که با غافلگیری نوسان‌گیران، خود دست بالا را در بازار به دست بگیرد و بتواند نقاط سقف و کف قیمتی را تعیین کند. در واقع، زمانی که نوسان‌گیران تصور می‌کنند، قیمت به کف رسیده است و در موقعیت خرید قرار می‌گیرند، بازارساز با افزایش عرضه ارز قیمت را یک خط عقب می‌برد و در این شرایط خود می‌تواند در قیمت‌های پایین‌تر اقدام به خرید کند؛ با این حال، ریسکی که این اقدام برای بازارساز دارد، این است که با پایین آمدن قیمت‌ها، سطح تقاضای سفته‌بازی در بازار افزایش پیدا کند. در واقع اگر معامله‌گران احساس کنند، این کاهش قیمت موقتی است، می‌توانند یک بار دیگر در موقعیت خریدار وارد بازار شوند؛ در این شرایط تنها دامنه نوسان بزرگ‌تر می‌شود. با توجه به چنین ریسکی، گروهی از کارشناسان به بازارساز پیشنهاد می‌دهند که به جای غافلگیری زیاد معامله‌گران در سطوح حمایتی، دامنه کوتاهی از بازه مجاز نوسان را تعریف کند و اجازه ندهد که قیمت از آن دامنه خارج شود. کاهش دامنه تغییرات قیمتی، موجب می‌شود که نوسان‌گیران خود به خود خسته شوند و ارز خود را به امید خرید در قیمت‌های پایین‌تر و نوسان‌گیری به فروش برسانند. این در حالی است که گروه دیگری باور دارند، بازارساز با تاکتیک یاد شده یعنی غافلگیری معامله‌گران غیررسمی و به ضرر رساندن آنها، از اواسط مهرماه توانسته است بازارارز را مدیریت کند و ممکن است پس از عبور موقت دلار از مرز ۱۵ هزار و ۲۰۰ تومانی، قصد داشته باشد تاکتیک پیشین را پیاده کند. در این میان، شماری از معامله‌گران نیز باور داشتند، خبرهای غیررسمی مبنی‌بر حذف تدریجی سامانه نیما و یکی شدن قیمت‌های آن با بازار آزاد، موجب شده بود که دیروز سمت عرضه ارز در بازار توسط معامله‌گران تقویت شود. در واقع این دسته باور داشتند، بازارساز نقش زیادی در کاهش قیمت دیروز نداشته است و خود نوسان‌گیران از افزایش عرضه ارز در بازار آزاد به واسطه حذف سامانه نیما، در موقعیت فروش قرار گرفته‌اند. روز شنبه یکی از کانال‌های مورد اعتماد معامله‌گران از حذف ارز نیمایی برخی کالاهای اولویت‌دار خبر داد و دیروز نیز خبرگزاری مهر از تغییراتی در سامانه نیما خبر داد که در نهایت منجر به نزدیک شدن نرخ نیما به بازار می‌شود.

نزول کانالی سکه و افت ۲۰۰ تومانی دلار

در دومین روز هفته، دلار به زیر مرز حمایتی ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومانی رفت و سکه تمام بهار آزادی از کانال ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی خارج شد. روز یکشنبه، شاخص ارزی در ابتدای روز تا قیمت ۱۴ هزار و ۴۴۰ تومان پایین رفت و در نهایت حدود ساعت ۴ بعدازظهر روی عدد ۱۴ هزار و ۴۵۰ تومان به کار خود پایان داد که ۲۰۰ تومان کمتر از روز شنبه بود. برخی فعالان عنوان می‌کردند که پس از ساعت ۴ بعدازظهر دلار حتی به قیمت‌های پایین‌تر نیز نزول کرد. به‌عنوان مثال، شاخص ارزی حدود ساعت ۵ عصر روی عدد ۱۴ هزار و ۳۷۰ تومان قرار داشت.  در بازار سکه نیز این ف گرانبها دیروز ۵۵ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و روی قیمت ۴ میلیون و ۸۵۰ هزارتومان قرار گرفت. برخی معامله‌گران از افت سکه پس از ساعت ۴ بعدازظهر تا نزدیکی کانال ۴ میلیون و ۸۲۰ هزار تومان خبر دادند.  به گفته شمار دیگری از فعالان، افزایش عرضه حواله درهم مهم‌ترین عاملی بود که معامله‌گران بازار داخلی را نیز در موقعیت فروش قرار داد. دیروز نرخ حواله درهم در مقطعی حتی به زیر محدوده ۳ هزار و ۹۳۰ تومان رفت

این بازار یک شرکت خصوصی و متشکل از کانون صرافان، کانون بانک‌های دولتی، کانون بانک‌های خصوصی و فرابورس و با نظارت بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد و این بانک با رصد فعالیت‌ها در صورت وم برای ایجاد تعادل در بازار دخالت می‌کند و نظارت بانک مرکزی بر این بازار به‌صورت سیستماتیک و غیر‌مستقیم خواهد بود.

منع خرده‌فروشی ارز: نحوه فعالیت این بازار به گونه‌ای است که افراد حقیقی نمی‌توانند در بازار متشکل ارزی خرید و فروش کنند، این افراد برای تامین نیاز ارزی خود باید مانند گذشته به صرافی‌ها مراجعه کنند. تنها بانک‌ها و صرافی‌های مجاز قادر به اخذ کد و خرید و فروش در این بازار هستند و قرار است در بازار متشکل ارزی برای معاملات اسکناس و نقد انجام شود بر این اساس صادرکنندگان و دارندگان ارز می‌توانند از طریق صرافی‌ها برای فروش، نرخ مورد نظر خود را در سامانه بازار متشکل به ثبت برسانند.

زمان تسویه مبادلات: قرار است در ابتدا معاملات ۲ یا سه نوع ارز اصلی (دلار، یورو و درهم) آغاز شود، اما به‌تدریج به سایر ارزها تسری یابد. زمان معاملات این بازار از ساعت ۱۰ صبح آغاز شده و تا پایان ساعت کاری بانک‌ها ادامه می‌یابد. قرار است که در پایان ساعت معاملات، کار تسویه انجام شود و به این ترتیب تسویه معاملات به روز آینده موکول نخواهد شد.

تعیین نرخ مرجع: هم‌اکنون برای تعیین نرخ ارز بیشتر توجهات به سوی دبی امارات و سلیمانیه عراق است؛ به‌طوری‌که این بازارها نقش اصلی را در تعیین قیمت دلار و سایر ارزها دارند. اما با راه‌اندازی بازار متشکل ارزی نرخ تعیین در ابتدای معاملات این بازار به‌عنوان نرخ مرجع منتشر می‌شود که قادر خواهد بود به‌تدریج بازارهای رقیب که خارج از کشور قرار دادند را به حاشیه براند.

نحوه تعیین نرخ ارز و دامنه نوسانات: نرخ‌ها در بازار متشکل ارزی براساس عرضه و تقاضا تعیین خواهند شد و دستوری نخواهد بود. خریداران و فروشندگان با سازوکاری مانند بورس، پیش از آغاز معاملات، تقاضاهای خود را ثبت کرده و در نهایت براساس نزدیک‌ترین قیمت، معاملات انجام خواهد شد.

اکنون پیشنهادهای مختلفی برای دامنه نوسان روزانه نرخ ارز در این بازار مطرح شده که مهم‌ترین پیشنهاد دامنه نوسان ۵ تا ۱۰ درصدی است. با توجه به اینکه دستورالعمل این بازار هنوز نهایی نشده، احتمال تغییر دامنه نوسان اعلام شده وجود دارد. در صورت وقوع تحولات ی و اقتصادی مهم که معمولا باعث افزایش یا کاهش شدید تقاضا برای ارز می‌شود امکان دارد که روند معاملات قفل شده و به قول فعالان اقتصادی، صف خرید یا صف فروش شکل بگیرد. برای مقابله با این وضعیت، پیش‌بینی شده که با تصمیم هیات‌مدیره، دامنه نوسان افزایش یافته و با مشارکت بانک‌ها قفل معاملات باز شود.‌

تعیین سقف معاملات:  قرار است معاملات به‌صورت خرید و فروش بسته‌های حدود ۱۰۰ هزار تایی هر نوع ارزی انجام شود و در ابتدا سقف معاملات محدود خواهد بود اما به‌تدریج با تثبیت جایگاه این بازار، سقف معاملات افزایش می‌یابد.

قیاس با مبادلات کف خیابان: معاملات اسکناس دلار و سایر ارزها در بازار کف خیابان که خیابان منوچهری جلوه آشکار آن به شمار می‌رود نمی‌تواند رقیب معاملات اسکناس بازار متشکل باشد. به گفته برخی مسولان ذی‌ربط، حدود ۲ درصد معاملات ارز به‌صورت دستی در خیابان منوچهری و کف خیابان انجام می‌شود که ادعا شده نمی‌تواند در مقابل بازار متشکل، عرض اندام کند و به‌تدریج به حاشیه رانده می‌شود.

 زمان راه‌اندازی و مکان بازار: بازار متشکل ارزی هم‌اکنون در مراحل نهایی تدوین دستورالعمل است. براساس برنامه‌ریزی انجام شده این بازار به‌زودی راه‌اندازی خواهد شد. بازار متشکل ارزی قرار است در ساختمان شماره یک بانک مرکزی در چهارراه استانبول تهران راه‌اندازی شود.

همزمان هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان در گفت‌وگو با رومه پاسائور نویر پرسه موضع سخت آمریکا در قبال ایران را نادرست خواند و تاکید کرد، اتحادیه اروپا برخلاف ترامپ بر این عقیده است که استراتژی فشار حداکثری راه به جایی نخواهد برد. او با بیان اینکه خروج یکجانبه آمریکا از برجام برای ما قابل‌درک نیست، گفت: ما بر رویکرد مذاکره به جای لفاظی‌های تحریک‌آمیز تاکید داریم.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه از یکشنبه ۲۲ اردیبهشت‌ماه در راستای حفظ برجام و گفت‌وگو با شرکای اقتصادی ایران در راس هیاتی ی و اقتصادی به ترکمنستان، هند، ژاپن و چین سفر کرد و روز گذشته با پایان این تور دیپلماتیک از پکن به تهران بازگشت. ظریف در شرایطی به این چهار کشور سفر کرد که تنش میان ایران و آمریکاداغ‌ترین روزهای خود را می‌گذراند و بسیاری از کشورها نگران بالا گرفتن این تنش هستند. از همین رو سفر ظریف به چین به‌عنوان یکی از اعضای ۱+۴ و دیدار با مقامات این کشور یکی از مهم‌ترین دیدارهای ظریف در جریان سفرهای اخیر او محسوب می‌شود.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا ۱۸ اردیبهشت سال گذشته از برجام خارج شد و تحریم‌های یکجانبه‌ای علیه ایران وضع کرد. به‌دنبال آن، این کشور معافیت‌های نفتی مشتریان نفتی ایران، از جمله چین را در راستای ت به صفر رساندن صادرات نفت به ایران متوقف کرد. آمریکا در ادامه ت «فشار حداکثری به ایران» ناو هواپیمابرآبراهام لینکلن و شماری بمب‌افکن بی‌۵۲ به خلیج فارس اعزام و در قطر مستقر کرد. با این حال کشورهای اروپاییپیش از بالا گرفتن تنش میان ایران و آمریکا با راه‌اندازی کانال مالی ویژه‌ای تحت نام «اینس‌تکس» راه‌هایی را برای مراودات اقتصادی میان ایران و اروپا باز کردند هرچند که این کانال تاکنون انتظارات ایران را فراهم نکرده است. در چنین حال و هوایی از روابط ایران و آمریکا و ایران و اروپا، چین به‌عنوان یکی از شرکای اقتصادی بر حمایت از ایران در مقابل تحریم‌های آمریکا تاکید کرده است.

وانگ یی، وزیر خارجه چین روز جمعه در دیدار  محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در پکن تاکید کرد که توافق هسته‌ای حافظ اقتدار سازمان ملل و اصول و نرم‌های بین‌المللی است و منازعاتی که اکنون به توافق هسته‌ای پیوند خورده است، نشانه‌ای آشکار از یکجانبه‌گرایی و چندجانبه‌گرایی است و یک تحول تاریخی را نمایندگی می‌کند.

به گزارش «ایرنا» وی از اجرای کامل تعهدات ایران در چارچوب توافق هسته‌ای تقدیر کرد و گفت که ایران با این اقدامات نشان داده است که تمایلی برای خروج از برجام ندارد. وانگ یی همچنین گفت: چین مایل به همکاری با ایران برای مقابله با مداخله‌جویی‌ها و برون‌رفت از این شرایط است و اینکه توافق هسته‌ای به‌طور کامل اجرا شود. وی خاطرنشان کرد که وضعیت بسیار مهمی در جامعه بین‌المللی و منطقه شکل گرفته که به‌سرعت هم در حال تحول است به همین دلیل لازم است دو کشور ارتباطات و همکاری‌هایشان را در این شرایط تقویت کنند.

محمدجواد ظریف وزیر خارجه هم در این ملاقات گفت: ایران مسوول تنش‌های موجود در ارتباط با توافق هسته‌ای نیست و طرف ایرانی مایل به خروج از این توافق نیست. ظریف افزود: ایران مایل به همکاری با چین و دیگر طرف‌های ذی‌ربط برای اجرای توافق هسته‌ای است. ایران جنگ نمی‌خواهد و خواستار صلح و ثبات در خلیج فارس است. وی گفت: ایران از نقش مهم چین در توافق هسته‌ای تقدیر می‌کند و مایل است همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه با پکن را براساس منافع مشترک و برای حفظ منافع متقابل ادامه دهد.

جنگی رخ نمی‌دهد

در کنار تاکید چین بر مقابله با مداخله‌جویی‌ها و برون‌رفت از این شرایط، ظریف پیش از ترک پکن گفت: یقین داریم آن‌طور که مقام معظم رهبری هم فرمودند جنگی در نخواهد گرفت چون نه ما خواهان جنگ هستیم و نه کسی این تصور یا توهم را دارد که بتواند در منطقه با ایران مقابله کند؛ اما لازم است حرکت‌های خطرناک داخل آمریکا برای مردم این کشور روشن شود. به گزارش «ایرنا» وی افزود: آنچه که در سفر نیویورک به‌عنوان «تیم ب» مطرح کردم یک واقعیت است و همه مردم هم از آن خبر داشتند، اما به‌خاطر فضای روانی حاکم بر جامعه آمریکا کمتر کسی جرات طرح این موضوع را داشت.

ظریف اظهار کرد: آنچه به‌عنوان ت «اول آمریکا» در این کشور مطرح شده است در حال تبدیل به یک ت «اسرائیل اول» یا برخی «حکام مرتجع منطقه اول» است و منافع این کشورها هم از طریق قدرت مالی و تبلیغات بهدولت آمریکا تحمیل شده است و آنها در حال حاکمیت پیدا کردن هستند. ظریف همچنین گفت: ما چهار دور از کمیسیون مشترک برجام برای اقداماتی که باید انجام دهند تعهد گرفتیم و فکر می‌کنم اکنون وقت آن رسیده است که کمیسیون مشترک هم به تعهداتش عمل کند.

پاسخ ظریف به رئیس‌جمهور آمریکا

وزیر امور خارجه در حالی روز گذشته پیش از ترک چین در سخنانش به «تیم ب» اشاره کرد که روز جمعه در صفحه کاربری خود به اظهارات اخیر دونالد ترامپ مبنی‌بر سردرگمی ایران واکنش نشان داد و گفت: وقتی تیم «ب» یک حرف می‌زند و دونالد ترامپ حرف دیگری، کاملا آشکار است که کسی نمی‌داند چه فکری کند. به گزارش «ایرنا» وی در ادامه نوشت: ما چند هزار سال است که می‌دانیم چه فکری باید بکنیم و در مورد آمریکا نیز از سال ۱۹۵۳ (مقصود کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲) این را می‌دانیم. در برهه کنونی این اتفاق خوبی است.»رئیس‌جمهوری آمریکا پس از بالا گرفتن مباحث مربوط به اختلاف‌نظرها در کاخ سفید درباره ایران، تلاش کرد با نسبت دادن عنوان«جعلی» به اخبار، بر اصطکاک داخلی کابینه خود سرپوش بگذارد. دونالد ترامپ پیش از این هم گزارش‌های نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست را جعلی دانسته و مدعی شده بود: مطمئن هستم ایران به‌زودی خواستار مذاکره خواهد شد. در همین ارتباط دونالد ترامپ روز جمعه در حساب توییتری نوشت: رسانه‌‌های خبری دروغین با پوشش خبری شدیدا نادرست در مورد ایران به کشورمان ضربه می‌زنند اما دست‌کم ایران سردرگم شده که چه خبر است، چی درسته، چی نیست. که اتفاقا شاید خیلی هم بد نباشد.

تکذیب اختلاف ترامپ با تیمش

در ادامه خبرهایی مبنی‌بر وجود اختلاف میان جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا روز جمعه وجود اختلاف با مشاور امنیت ملی کاخ سفید درباره ایران را تکذیب و طی اظهاراتی از جان بولتون و مایک پومپئو وزیر خارجه این کشور حمایت کرد. به گزارش «ایلنا» ترامپ گفت: «گزارش‌های خبری چنین وانمود می‌کنند که من از تیمم ناراضی و خشمگین هستم. من از اعضای تیمم ناراضی نیستم. پمپئو و بولتون ماموریت مهمی را بر عهده دارند». به گزارش خبرگزاری تسنیم، رئیس‌جمهور آمریکا همچنین در واکنش به گزارش‌های اخیر درباره وجود اختلاف‌نظر در تیم امنیتی کاخ سفید درباره ایران گفت که وی کاملا مستقل تصمیم‌گیری می‌کند. او در ادامه گزارش رسانه‌ها در مورد اختلافات میان او با پمپئو و بولتون بر سر ایران را «مزخرف» توصیف کرد.

درخواست ترامپ از رئیس‌جمهور سوئیس

همزمان با انتشار این اخبار، نشریه سان انگلیس در گزارشی با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور آمریکا خواهان مذاکرات مستقیم با ایران است، نوشت: دونالد ترامپ از همتای سوئیسی خود برای حصول توافقی به‌منظور جلوگیری از آنچه وقوع درگیری با ایران عنوان شده، درخواست کمک کرده است. ترامپ پس از دیدار با مائورر در پاسخ به این سوال که آیا واشنگتن با تهران وارد درگیری خواهد شد، گفت: امیدوارم این‌طور نشود. به گزارش «ایسنا» پیش از این گزارش شده بود که دونالد ترامپ، اولی مائورر، رئیس‌جمهور سوئیس را به کاخ سفید فراخوانده تا با این کشور درباره نقش آن در تسهیل روابط بین‌الملل و دیگر مسائل بین‌المللی بحث و رایزنی کند. سوئیس از زمانی که روابط دیپلماتیک میان تهران و واشنگتن قطع شده است، نقش رابط را میان این دو کشور ایفا کرده و حافظ منافع آمریکا در ایران بوده است.

نظر پنتاگون در مورد جنگ

اما در شرایطی که برخی خبرها از احتمال وقوع جنگ میان ایران و آمریکا حکایت می‌کنند، اقدامات عملی آمریکا نشان می‌دهد که گزینه جنگ نظامی، آخرین گزینه‌ای است که آمریکا به آن فکر می‌کند. مجله آمریکایی «تایم» نیز با بیان اینکه واشنگتن هیچ طرحی برای حمله به ایران ندارد نوشت، به باور مقام‌های نظامی پنتاگون چنین حمله‌ای از ماه‌ها قبل نیازمند برنامه‌ریزی است. دیوید پترائوس، ژنرال بازنشسته آمریکایی نیز گفته است به باور او رهبران ی آمریکا به هشدارهای نظامیان این کشور درباره چالش‌های اقدام نظامی علیه ایران توجه خواهند کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است او مایل به جنگ با ایران نیست. به گزارش انتخاب پترائوس در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفته است «میزان جمعیت ایران و وسعت آن، اشغال این کشور را به چالشی قابل‌توجه تبدیل می‌کند.» پترائوس احتمال محاسبه اشتباه (در احتمال اقدام نظامی طرفین) را رد نکرده اما گفته است فکر نمی‌کند وضع موجود به یک جنگ تمام عیار تبدیل شود. با این حال برخی اقدامات آمریکا را ازجمله درخواست از خطوط هواپیمایی بین‌المللی مبنی‌بر عدم‌عبور از فراز خلیج فارس را در راستای تنش‌زایی تفسیر می‌کنند.

اقدام در چارچوب برجام

در کنار این تحولات، سفیر ایران در انگلیس تاکید کرد که ایران به‌دنبال شروع درگیری با آمریکا نیست اما ملت آماده ‌است با ایستادگی در مقابل واشنگتن هزینه مقاومت را بپردازد. به گزارش «ایسنا» حمید بعیدی‌نژاد روز گذشته در گفت‌وگو با شبکه رادیویی بی.بی.سی جهانی افزود: ایران از چارچوب برجام به‌عنوان ابزاری برای ترغیب بیشتر شرکای اروپایی به اجرای تعهدات‌شان در برجام استفاده کرده است. وی افزود: اگر این بازه دو ماهه به‌گونه‌ای مناسب برای حل کردن مساله به قدر کفایت نتیجه‌بخش نباشد، ما اقدامات بعدی خود را انجام خواهیم داد که به شما اطمینان می‌دهم این اقدامات در چارچوب برجام هستند و اقدامات پس از ضرب‌الاجل ۶۰ روزه‌مان به اروپا در چارچوب برجام خواهد بود.

به گزارش «دنیای اقتصاد» این شرکت در دو ماه ابتدای امسال ۲۷۰ میلیارد تومان سود کسب کرده است.

مدیران این شرکت در آستانه ورود شرکت به بورس طی مراسم معارفه‌ای عملکرد شرکت را تشریح کردند.

احمد جاویدی، معاونت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی (انرژی صبا) با اشاره به اینکه سهام «جم‌پیلن» به زودی عرضه خواهد شد، گفت: تا پایان سال عرضه‌های بیشتری خواهیم داشت. رئیس هیات مدیره «جم» در ادامه در حالی که بورس را محل حضور شرکت‌های شفاف اقتصادی دانست، گفت: پلی‌پروپیلن جم شرکتی با ریسک مدیریت شده و بازدهی مناسب و عملکرد شفاف است.

در این جلسه همچنین بهمن بهزادی، مدیرعامل «جم‌پیلن» با اشاره به تاریخچه فعالیت و تاریخ راه‌اندازی آن در سال ۸۷ گفت: سهام این شرکت در سال ۹۴ به هلدینگ صباانرژی و پتروشیمی جم منتقل شد.

وی تولید انواع گریدهای پلی‌پروپیلن را با ظرفیت اسمی ۳۰۰ هزار تن در سال از جمله فعالیت‌های شرکت اعلام کرد و افزود: «جم‌پیلن» تنها شرکت در زمینه پتروشیمی در بورس است که تنها یک محصول تخصصی تولید می‌کند.

وی تقاضای بازار داخلی برای پلی‌پروپیلن را حدود ۹۰۰ هزار تن برآورد کرد و افزود: واردات این محصولات در سال ۹۷ حدود ۳۸ هزار تن بوده است.

مدیرعامل بزرگ‌ترین تولیدکننده داخلی پلی‌پروپیلن کشور دستیابی به بالاترین ظرفیت تولید روزانه و افزایش تناژ صادرات را از مهم‌ترین‌ اهداف و برنامه‌های شرکت دانست.

وی ترکیه، گرجستان، ازبکستان، افغانستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان را از مشتری‌های بازار صادراتی شرکت اعلام کرد و گفت: بیشترین حجم صادرات شرکت طی سال‌های اخیر به ترکیه بوده است. وی تصریح کرد: پس از ورود به بورس ایران نماد شرکت در بورس ترکیه نیز فعال خواهد شد. بهزادی با اشاره به اینکه امسال ۴ درصد محصولات شرکت صادر شده گفت: مشتری‌های بزرگ داخلی و خارجی به دنبال عقد قرارداد بلندمدت با شرکت هستند.

وی در حالی‌که سود سال ۹۸ شرکت را یک‌هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی کرد، افزود: سود خالص شرکت در سال ۹۶ معادل ۳۵۷ میلیارد تومان و در سال ۹۷ معادل ۶۵۱ میلیارد تومان بوده است. وی با اشاره به معافیت مالیاتی شرکت ادامه داد: معافیت مالیاتی را تا سال ۱۴۰۷ تمدید کرده‌ایم.

ظرفیت تولید محصولات پلی‌پروپیلن در دنیا معادل ۷۶ میلیون تن و ظرفیت ایران یک‌میلیون و ۱۰۰ هزار تن است

پس از درخواست‌های چندباره دونالد ترامپ، رئیس ‌جمهوری آمریکا برای مذاکره با تهران و فروکش کردن فضای احتمالی جنگ، اکنون مایک پمپئو اعلام کرده که آمریکا حاضر است «بدون پیش‌شرط» با ایران مذاکره کند. به گزارش «ایسنا» به نقل از رویترز، مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا که برای شرکت در یک نشست غیررسمی و محرمانه به سوئیس سفر کرده، روز یکشنبه اظهار کرد که آمریکا آماده مذاکره بدون پیش‌شرط با ایران است اما افزود که لازم است تا ایران مانند «یک کشور عادی» رفتار کند. پمپئو این اظهارات را پس از دیدار با ایگنازیو کاسیس، همتای سوئیسی خود و در جریان یک کنفرانس خبری مشترک بیان کرده است.

واکنش ایران

در این بین سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به صحبت‌های پمپئو تاکید کرد که برای جمهوری اسلامی ایران بازی با کلمات و بیان اهداف پنهانی در قالب کلمات جدید ملاک عمل نیست، بلکه تغییر رویکرد کلی و رفتار عملی ایالات متحده آمریکا در قبال ملت ایران ملاک است. به گزارش «ایرنا» سید عباس روز یکشنبه در واکنش به اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا مبنی بر آمادگی بدون پیش شرط ایالات متحده آمریکا برای مذاکره با ایران افزود: «برای جمهوری اسلامی ایران بازی با کلمات و بیان اهداف پنهانی در قالب کلمات جدید ملاک عمل نیست، بلکه تغییر رویکرد کلی و رفتار عملی آمریکا در قبال ملت ایران ملاک است که تاکید آقای پمپئو مبنی بر تداوم کارزار فشار حداکثری بر ایران نشان‌دهنده تداوم رویکرد نادرست قبلی است که لازم است اصلاح شود.»

واکنش‌ها به موضع  جدید پمپئو

نماینده ارشد دولت اوباما در مذاکرات هسته‌ای به تازه‌ترین اظهار وزیر امور خارجه آمریکا درباره مذاکره با ایران واکنش نشان داد. وندی شرمن، در صفحه توئیتر خود در این باره نوشت: عکس گرفتن با رهبر کره شمالی، دونالد ترامپ را به نتیجه دلخواهش نرساند. حالا وی به دنبال امتحان کردن شانس خود با ایران است. همزمان علی واعظ، تحلیلگر ارشد گروه بین‌الملل بحران درخصوص این موضوع با کنایه به وزیر امور خارجه آمریکا در توییتر خود نوشت: «چه اتفاقی برای ۱۲ شرطتان افتاد؟! آهان، فشار حداکثری کار نمی‌کند؟!» ولی نصر، مشاور سابق اوباما و رئیس دانشکده مطالعات بین‌الملل جان هاپکینز نیز در توییتی نوشت: «پمپئو موضع فشار حداکثری علیه ایران را روی میز گذاشت و سپس از روی میز برداشت.»

میانجی‌گری سوئیس

در هفته‌های اخیر، گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال تلاش سوئیس ـ که به‌عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران عمل می‌کند ـ برای میانجی‌گری بین تهران و واشنگتن مطرح شده بود. همزمان به گزارش خبرگزاری فارس، به نوشته شماره یکشنبه وبگاه «سوئیس اینفو» «ایگنازیو کاسیس» وزیرخارجه سوئیس از آمریکا خواسته تا شرایط  برای ارسال کالاهای بشردوستانه به ایران تسهیل شود. کاسیس پس از مذاکرات رسمی خود با «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا ابراز امیدواری کرده که به‌‌رغم تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران از سال گذشته تاکنون، واشنگتن امکان خرید برخی اقلام ضروری و دارو را از طریق معاملات مالی به ایران میسر کند. وزیرخارجه سوئیس اظهار کرده است: «می‌خواهیم اطمینان حاصل شود که نیازهای اساسی افراد غیر نظامی که از سازوکار تحریم‌های جدید رنج می‌برند، تامین می‌شود.» سوئیس حدود ۴۰ سال است که حافظ منافع آمریکا در ایران است.

آمادگی واشنگتن برای گفت‌و‌گو

«آسوشیتدپرس» که نسخه کامل‌تری از اظهارات پمپئو را منتشر کرده، به نقل از وزیرخارجه آمریکا می‌نویسد: «آمریکا آماده وارد شدن به گفت‌وگو با ایران بدون هیچ پیش‌شرطی است. ما آماده‌ایم که دور یک میز بنشینیم.» وی در عین حال مدعی شده است: «تلاش آمریکا برای مقابله اساسی با اقدامات شریرانه جمهوری اسلامی، ادامه پیدا خواهد کرد.» این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که پمپئو پیش از این و در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) دوازده شرط را به‌عنوان مبانی هرگونه توافق جدید با ایران مطرح کرده بود؛ شروطی که طیفی وسیع از موضوعات، از ضرورت توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در ایران تا توقف برنامه موشکی و تغییرات اساسی در ت‌های منطقه‌ای ایران را در بر می‌گرفت.

البته اکنون نیز ادعای ضرورت رفتار ایران به‌عنوان «یک کشور نرمال» و همچنین تاکید بر «مقابله با اقدامات شریرانه ایران»، عملا در بردارنده همان شروط، هرچند ضمنی است؛ به عبارت دیگر، تعریف ایران به‌عنوان یک کشور نرمال از دید ایالات‌متحده، خواه ناخواه دربرگیرنده همان ادعاهای سابق خواهد بود و به نظر می‌رسد این امر صرفا مبهم‌تر بیان شده است. گفتنی است، در هفته‌های اخیر و همزمان با ادامه ت فشار علیه جمهوری اسلامی ایران، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا چند بار تمایل خود را برای گفت‌وگو با ایران اعلام کرده است. در مقابل، ایران همواره ضرورت کنار گذاشتن زبان تهدید و استفاده از زبان احترام توسط آمریکا و همچنین احترام به توافقات بین‌المللی موجود - شامل بازگشت به برجام - را به‌عنوان انتظارات اصلی خود برای هر گونه تعامل احتمالی با آمریکا عنوان کرده‌اند.  چندی پیش در تاریخ ۲۰ اردیبهشت و همزمان با یکسالگی خروج آمریکا از برجام و تعیین ۱۲ شرط برای توافق جدید با ایران، ترامپ در جدیدترین اظهارنظر خود که نوعی عقب‌نشینی از شروط پیشین بود، خواهان مذاکره با ایران شد و گفت: «مایلم شاهد این باشم که آنها با من تماس بگیرند.» پس از سخنان دونالد ترامپ، جان بولتون در توییتر خود تنها ۳ شرط برای توقف «ت فشار حداکثری» اعلام کرد و مدعی شد در صورتی که ایران «رفتار مخربش را تغییر دهد»، «به حقوق مردم ایران احترام بگذارد» و «به میز مذاکره برگردد»، آمریکا به ت فشار حداکثری پایان خواهد داد. محمدجواد ظریف، وزیرخارجه آمریکا بارها به این شروط پمپئو واکنش نشان داد.

در آذر ماه ۹۷ وزیرخارجه ایران در سخنرانی‌اش در مجمع دوحه در این رابطه تاکید کرد: «ما با کسی که ۱۲ شرط برایمان تعیین کند حرفی نداریم، با کسانی که یک قطعنامه شورای امنیت را که خودشان حامی آن بودند نقض می‌کنند مذاکره نمی‌کنیم. اگر قرار باشد کسی به شرایط پایبند باشد، این آنها (آمریکایی‌ها) هستند که باید شرایط را رعایت کنند، درحالی‌که چنین قانون‌گریز شده‌اند. من از آنها نمی‌خواهم که به قانون پایبند باشند، چراکه این درخواست تقاضای غیرممکن از آنهاست، پس حداقل می‌خواهم کمتر قانون‌گریز باشند.»

مذاکره، برگ برنده ترامپ

اکنون این پرسش مطرح است که آیا این اقدام واشنگتن نوعی عقب‌نشینی است یا سناریوهای دیگری در پشت‌پرده از سوی ترامپ و تیم وی دنبال می‌شود؛ در این رابطه به چهار سناریو می‌توان اشاره کرد:در سناریوی نخست این گزینه مطرح است که باتوجه به اینکه کمپین انتخاباتی ترامپ به‌زودی آغاز به‌کار می‌کند و وی برای دور دوم ریاست‌جمهوری خود را آماده می‌کند، به یک برگ برنده نیاز دارد. از آنجایی که پروژه ونزوئلا و کره‌شمالی در حوزه ت خارجی آن‌گونه که رئیس‌جمهور آمریکا مایل بود، پیش نرفت و در مورد ایران نیز تاکنون نتیجه مشخصی حاصل نکرده است، بنابراین ترامپ عزم خود را جزم کرده که در یک حوزه ت خارجی موفقیتی کسب کند. درحال‌حاضر نیز دردسترس‌ترین گزینه برای ترامپ،‌ مذاکره با ایران است. حتی صرفا آغاز مذاکره و نه به نتیجه رسیدن آن، پیش از انتخابات آمریکا می‌تواند یک برگ برنده برای رئیس‌جمهور آمریکا محسوب شود.

عقب‌نشینی در مقابل بازدارندگی

در سناریوی دوم برخی معتقد هستند آنچه که موجب عقب‌نشینی ترامپ شد، به اقدامات متقابل ایران و ت‌های تهران در حوزه بازدارندگی بازمی‌گردد. این ت‌ها و اقدامات در حوزه میدانی و ی، آمریکا را به تعدیل رفتار واداشت تاجایی که ابتدا ترامپ و سپس پمپئو نیز از شروط ۱۲ گانه عقب‌نشینی کردند.

تغییر تاکتیک

در سناریوی سوم، عده‌ای مواضع اخیر خصوصا موضع پمپئو را بیش از آنکه یک عقب‌نشینی تلقی کنند، یک تغییر تاکتیک می‌دانند چراکه ت خارجی ترامپ بر پایه «یک گام به پیش، دو گام به پس» بوده و از این ت در حوزه‌های تجاری و اقتصادی نیز بهره برده است. در واقع تیم ترامپ بعد از یک دوره فشار حداکثری بر ایران با اتخاذ یک‌سری ت‌های تاکتیکی نرم تلاش دارند هدف مورد نظر خود را محقق کنند و احتمالا اگر موفق نشوند مجددا فشارها را از سر خواهند گرفت. نمونه این رویکرد آمریکا در مذاکرات تجاری با چین قابل مشاهده است. ترامپ از زمان تبلیغات انتخاباتی بارها کسری تجاری آمریکا با چین را مورد انتقاد قرار داد و در اولین گام تعرفه واردات پنل‌های خورشیدی و ماشین‌های لباسشویی را از چین (به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده این اقلام به آمریکا) افزایش داد.

افزایش تعرفه فولاد و آلومینیوم در اوایل فروردین‌ماه ۹۷ و هدف قرار دادن ۵۰ میلیارد دلار از واردات چین در اواسط تیرماه همان سال به ترتیب دومین و سومین حملات ترامپ در جنگ تجاری با چین بود. سناریوی چهارمین حمله تجاری او نیز افزایش تعرفه ۲۰۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی به ۱۰ درصد بود. به‌دنبال این اقدامات، رئیس‌جمهور آمریکا هشدار داده بود که در صورت منفعل بودن طرف چینی و عدم پاسخ به خواسته‌های آمریکا، در آغاز سال ۲۰۱۹ تعرفه این ۲۰۰ میلیارد دلار را از ۱۰ به ۲۵ درصد افزایش می‌دهد، و در نهایت مابقی واردات آمریکا از چین را که معادل ۲۶۷ میلیارد دلار است هدف افزایش تعرفه قرار خواهد داد. اول دسامبراما تحولی جدید حاصل شد. روسای‌جمهور دو کشور در حاشیه نشست «گروه ۲۰» که در آرژانتین برگزار ‌شد، توانستند به توافق تجاری دست یابند. طی این توافق قرار شد ترامپ اجرای تعرفه‌های جدید خود را تا مارس ۲۰۱۹ به تعویق بیندازد و طرف چینی نیز قول خرید بیشتر محصولات آمریکا و برآوردن خواسته‌های تجاری آمریکا را داد. اکنون نیز قرار است روسای جمهور آمریکا و چین در حاشیه نشست ۲۰ دیداری داشته باشند اما با توجه به افزایش تنش‌ها و اعمال حداکثری تعرفه‌ها بین طرفین، بعید به نظر می‌رسد که توافقی بین پکن و واشنگتن حاصل شود. در واقع ت آمریکا به این صورت است که ابتدا علیه چین تعرفه‌هایی را اعمال و بعد معافیت و مذاکره و در میانه مذاکره مجددا اقدام به افزایش تعرفه‌‌ها کرد. دلیل این ت آمریکا نیز نرسیدن به یک جمع‌بندی مشترک با طرف چینی بوده است. اکنون به نظر می‌رسد واشنگتن در قبال تهران نیز شاید همین استراتژی را در دستور کار قرار داده باشد و بعد از فشار حداکثری علیه تهران، اکنون نرمشی از خود نشان دهد و در صورت موافقت ایران وارد مذاکره ‌شود. اما با توجه به پیشینه ت‌های آمریکا، بعید نیست در صورت نرسیدن به نتیجه دلخواه، بار دیگر واشنگتن ت‌ فشار حداکثری علیه ایران را از سر بگیرد.

تداوم فریبکاری

در این بین سناریوی چهارمی نیز مطرح است مبنی بر اینکه پیشنهاد مذاکره بدون پیش‌شرط از سوی آمریکا، تداوم فریبکاری آن کشور است. وزیر امور خارجه آمریکا در سوئیس اعلام کرد که آماده مذاکره بدون ‌پیش‌شرط با ایران پیرامون برنامه‌‌ هسته‌ای است و تاکید کرد که این ‌مذاکره به‌صورت مستقیم و با انجام ارزیابی مستقل از برنامه‌ هسته‌ای ایران خواهد بود. این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌عنوان تنها مرجع قانونی ارزیابی پایبندی ایران به برجام، هفته گذشته در آخرین گزارش خود برای پانزدهمین بار پایبندی ایران به تعهداتش را اعلام ‌کرد. حال اگرچه پیشنهاد پمپئو در ظاهر، عقب‌نشینی از بیانیه ۱۲ شرطی برای مذاکره است اما در عمل، اقدامی فریبکارانه برای تحت فشار قراردادن ایران با ایجاد مسیری انحرافی است. بی‌شک آمریکا به‌دنبال از بین بردن مرجعیت آژانس و بی‌اعتبارسازی گزارش‌های ۱۵گانه آن و همچنین زمینه‌سازی برای ارائه گزارشی آمریکایی درباره نقض برجام از سوی ایران است.  تداوم رفتارهای فریبکارانه آمریکا نشان می‌دهد که برآورد ایران نسبت به ضرورت اتخاذ راهبرد «مقاومت فعال» در قبال زیاده‌خواهی‌ها و نقض مکرر تعهدات از سوی آمریکا کاملا هوشمندانه و اجتناب‌ناپذیر بوده است.

پمپئو در نشست مرموز

پمپئو که پیش‌تر با مطرح کردن شروط ۱۲گانه راه هرگونه مذاکره بین ایران و آمریکا را مسدود کرده بود، چندی است که بیش از پیش در مساله ایران با اروپایی‌ها همراه شده است؛ حال یا وی به‌دنبال آن است که نظر کشورهای اروپاییرا با آمریکا همسو کند یا از آنجا که تاکنون واشنگتن نتوانسته کاری از پیش ببرد هدف پمپئو از این سفرها، رسیدن به راه‌حلی درباره ایران با رویکرد اروپایی است.

وزیرخارجه آمریکا پس از آنکه ۲۳ اردیبهشت ماه با تغییر در برنامه سفر خود به روسیه، وارد بروکسل شد تا در نشست وزرای خارجه اروپایی شرکت کند، اکنون نیز قرار است در سوئیس در اجلاس مرموزی که هر ساله در گوشه‌ای از دنیا برگزار می‌شود سخنرانی کند، او احتمالا رایزنی‌هایی با مقام‌های اروپایی درباره ایران خواهد داشت.  به گزارش خبرگزاری تسنیم، «مایک پمپئو»، وزیر امورخارجه آمریکا درحال انجام سفری پنج روزه به کشورهای اروپایی برای رایزنی درباره مهم‌ترین تحولات جاری دنیا است، اما مرموزترین بخش از سفر او احتمالا رایزنی‌هایی خواهد بود که او دور از چشم و گوش رسانه‌ها در همایشی محرمانه در یک مرکز تفریحی در سوئیس خواهد داشت.  رهبران تجاری و ی کشورهای غربی قرار است شصت و هفتمین نشست «بیلدربرگ» را در شهر «مونترو» سوئیس، واقع در ساحل شرقی «دریاچه لمان» برگزار کنند. این اجلاس، هر ساله برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگان می‌پذیرند محتوای مسائل مطرح‌شده در آن را پنهان نگاه دارند.  وزارت خارجه آمریکا حتی حضور در اجلاس «بیلدربرگ» را در فهرست برنامه‌های پمپئو هم قرار نداده، اما یک مقام ارشد دولت آمریکا در گفت‌وگو با رومه‌ نیویورک‌تایمز تایید کرده که او یکشنبه یکی از میهمان‌های این نشست خواهد بود. «جراد کوشنر»، داماد و مشاور «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا یکی دیگر از دعوت‌شدگان به اجلاس بیلدربرگ است. «ویلم الکساندر»، پادشاه هلند، «هنری کیسینجر»، وزیرخارجه سابق آمریکا، «اریک اشمیت»، مدیر اجرایی سابق گوگل و «دیوید پترائوس»، رئیس اسبق سیا جزو ۱۳۰ میهمان نشست امسال هستند.  انتظار می‌رود اختلافات با ایران یکی از محورهای سخنان پمپئو در این نشست یا در دیدارهایی باشد که او در حاشیه آن انجام می‌دهد. یک رومه سوئیسی روز شنبه گزارش داده پمپئو با وزیر دارایی سوئیس درباره ایران گفت‌وگو خواهد کرد.

تاریخچه بیلدربرگ

«بیلدربرگ» از سال ۱۹۵۴ تا ۲۰۱۶ میلادی هر سال در گوشه‌ای از جهان برگزار شده است. شرکت‌کنندگان در این مجمع تماما انتصابی یا مدعو هستند که اعضای دائم و غیردائم را شامل می‌شود، اما تمامی اعضا از میان قدرتمندترین و بانفوذترین افراد در زمینه‌های ت، اقتصاد و رسانه و اغلب از کشورهای آمریکای شمالی و اروپای غربی انتخاب می‌شوند. اولین جلسه این میتینگ در هتل بیلدربرگ در آستربیک هلند از ۲۹ تا ۳۱ ماه می ‌سال ۱۹۵۴ برگزار شد. نمایندگان زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، ی و فرهنگی دعوت شده بودند تا به‌صورت غیررسمی برای کمک به‌درک بهتر از فشار موضوعات پیچیده ناشی از جنگ جهانی دوم بر کشورهای غربی بحث کنند. طی این سال‌ها، این میتینگ به انجمنی برای بحث بر طیف گسترده‌ای از موضوعات مختلف تبدیل شد؛ ازتجارت تا شغل، از ت پولی تا سرمایه‌گذاری، از چالش‌های زیست‌محیطی تا دستورات ارتقای امنیت بین‌المللی.  دفتر دائم گروه بیلدربرگ در شهر «لیدن» نزدیک شهر «لاهه» هلند واقع است.

رایزنی با مقامات آلمان

پمپئو عصر جمعه بعد از دیدار با مقام‌های آلمان وارد برلین شد و بعد با بالگرد روانه شهر «برن» شد و در جمع کارکنان سفارت آمریکا در آلمان سخنرانی کرد. او روز یکشنبه نیز وارد شهر مونترو شد. مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا در سفر خود به برلین بر اقدامات گسترده آمریکا علیه ایران تاکید کرده و بار دیگر از دیگر کشورها خواست که به تحریم‌های آمریکا علیه این کشور پایبند باشند. هایکو ماس، وزیر امورخارجه آلمان هم گفت: «با وجود اختلافات با آمریکا همچنان در تبادل تنگاتنگ عالی با واشنگتن قرار داریم.» همچنین پمپئو روز جمعه در نشست خبری مشترک با همتای آلمانی خود مدعی شد اگر کالایی مشمول تحریم‌های آمریکا علیه ایران نباشد، واشنگتن از تجارت آن کالا بین اروپا و ایران از طریق سامانه حمایت از مبادلات تجاری اروپا با ایران (اینس‌تکس) جلوگیری نخواهد کرد.

استراتژی ترامپ جواب نداد

در این خصوص فایننشال‌تایمز در مطلبی نوشت: «تحلیلگران معتقدند که ت دولت ترامپ در قبال ایران اشتباه بوده است. ‌دولت آمریکا از همه ابزار‌های فشار خود برای پیشبرد اهداف نادرست استفاده کرد. ‌این درحالی است که دولت ایران تاکنون به‌طور کامل به توافق هسته‌ای برجام ‌پایبند بوده است. مردم ایران می‌دانند ‌که اقدامات آمریکا نیز اخلاقی و قابل توجیه نیستند.» به گزارش پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، فایننشال‌تایمز ‌نوشت: «ایران در مقایسه با سال گذشته ثبات اقتصادی و ی بیشتری دارد. این موضوع ‌احتمالا باعث غافلگیری مقامات آمریکا شده است. واشنگتن سال گذشته سخت ‌ترین تحریم‌های اقتصادی را علیه ایران اعمال کرد که به سقوط ۶۰ درصدی ارزش ‌ریال در بازار‌های آزاد منجر شد. دولت آمریکا خواستار تغییر ت‌های منطقه‌ای و دفاعی ایران شده است.» براساس این گزارش، آمریکا سال گذشته تهدید کرد که صادرات نفت ایران را صفر خواهد کرد. این ‌تهدید ماه گذشته با پایان یافتن معافیت‌های ایران به واقعیت تبدیل شد. در نتیجه، ‌آمریکا از همه ظرفیت‌های خود علیه ایران استفاده کرد. اتحادیه اروپا نیز درحال‌حاضر نفوذ و اعتبار خود را از دست داده است. فایننشال‌تایمز ادامه داده است:‌ تنها گزینه باقی‌مانده برای آمریکا اقدام نظامی است. اما ترامپ به‌دنبال ‌شروع جنگ نیست. ایران نیز تلاش می‌کند وارد جنگ بزرگی با آمریکا یا دشمنان ‌منطقه‌ای همچون اسرائیل و عربستان نشود. اما حملات اخیر علیه نفتکش‌های ‌عربستان نشان می‌دهند که قابلیت واکنش به تهدیدات وجود دارد. ‌ ولی شرایط پرتنش کنونی در بلندمدت پایدار نخواهد بود. برخی مدعی‌اند ایران امیدوار است ‌که در آینده به جای جنگ وارد مذاکرات مستقیم با آمریکا شود. اما این مذاکرات چه زمانی برگزار خواهند شد؟ شاید ایران قصد دارد که قابلیت‌های خود را برای ‌مقاومت در مقابل تحریم‌ها، دفاع از کشور در درگیری‌های نظامی محدود و ضربه ‌زدن به منافع اقتصادی کشور‌های منطقه به آمریکا نشان دهد. ایران از این طریق ‌می‌تواند شرایط خود را برای شروع مذاکره به آمریکا تحمیل کند. ‌ این نشریه در خاتمه نوشته است: ظاهرا ایران هنوز در مورد مذاکره با آمریکا تصمیم‌گیری نکرده است. آنها ‌شاید به امید شکست ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۱ منتظر ‌بمانند. اما آنها فعلا درحال ارزیابی مزایا و هزینه‌های گزینه‌های مختلف از ‌جمله مقاومت و مصالحه هستند. در نهایت مذاکره بین دو کشور اجتناب‌ناپذیر به ‌نظر می‌رسد. ‌

روز گذشته، حجم و ارزش معاملات خرد با افزایش بیش از ۴۰ درصدی در مقیاس روزانه به بیشترین مقدار از نیمه اردیبهشت رسید. به این ترتیب افزایش مشارکت سهامداران و حضور پررنگ آنها در سمت تقاضای سهام که از دقایق ابتدایی بازار محسوس بود، تا انتهای روز کاری تداوم یافت و شاخص کل را هرچه بیشتر به سقف تاریخی خود نزدیک کرد. در این میان از آنجا که بورسی‌ها در عملکرد اردیبهشت‌ماه و همچنین صورت‌های مالی یکساله خود، فراتر از انتظارات ظاهر شدند، بار دیگر توجه معامله‌گران به واقعیت‌های بنیادی جلب شد. در معاملات دیروز نیز بیشترین اثر مثبت بر رشد شاخص سهام به شرکت‌های صادرات‌محور بازار اختصاص داشت که نمادهای فی از این حیث صدرنشین بودند. نمادهای «فولاد» و «فملی» در مجموع بالغ بر هزار و ۱۲۰ واحد به ارتفاع شاخص کل افزودند. نماد معدنی «کگل» نیز در ادامه موجب رشد بیش از ۳۷۲ واحدی نماگر اصلی بازار شد.

از نمادهایی که روز گذشته گزارش عملکرد ماه اردیبهشت را منتشر کردند، می‌توان به نفت پاسارگاد اشاره کرد. «شپاس» در دوره یکماهه منتهی به پایان اردیبهشت ۹۸، بالغ بر ۴۲۵ میلیارد تومان فروش به ثبت رسانده که نسبت به عملکرد فروردین بیش از ۴۲ درصد افزایش یافته است. طی این مدت اکثر محصولات نفت پاسارگاد رشد قیمتی را تجربه کردند، که امولوسیون زودشکن ۶۰ درصد با افزایش ۲۵ درصدی نرخ از این حیث صدرنشین بود.پتروشیمی مارون نیز گزارش اردیبهشت ماه خود را در سامانه کدال قرار داد. بر اساس این گزارش فروش «مارون» در یک ماه اخیر بیش از هزار میلیارد تومان رقم خورده که نسبت به فروش فروردین ماه بالغ بر ۱۲ درصد افزایش یافته است. بخش عمده درآمد حاصل از فروش پتروشیمی مارون مرتبط با محصولات اتیلن و پلی‌پروپیلن بود که در مجموع برابر با ۵۴۳ میلیارد تومان فروش رفته بودند. نسبت به فروردین‌ماه نیز قیمت و تعداد فروش هر کدام از این محصولات بیش از یک درصد رشد یافت. به این ترتیب درآمد حاصل از فروش پتروشیمی مارون از ابتدای سال جاری تا انتهای اردیبهشت ماه به هزار و ۸۹۳ میلیارد تومان رسید که نسبت به دوره مشابه سال ۹۶، جهش بیش از ۱۴۶ درصدی را ثبت کرد.

پتروشیمی زاگرس نیز در دوره یک ماه اردیبهشت فروش بیش از ۸۳۹ میلیارد تومانی را به ثبت رساند که ۸۳۴ میلیارد تومان آن وابسته به فروش متانول بود. نرخ فروش متانول نیز نسبت به فروردین جاری ۱۴ درصد افزایش داشت که موجب افزایش ۱۱ درصد مبلغ کل فروش «زاگرس» شد. به این ترتیب از ابتدای سال جاری تا انتهای ماه اخیر، پتروشیمی زاگرس فروش تقریبا ۱۶۰ میلیارد تومانی داشته که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بیش از ۱۶۱ درصد افزایش یافته است.همچنین سهامی ذوب‌آهن اصفهان نیز با نمایش عملکرد اردیبهشت از افزایش ۷۶ درصدی درآمد ماهانه خود خبر داد. علاوه بر رشد تقریبا یک درصدی نرخ تمامی محصولات، به مقادیر فروش نیز طی این مدت افزوده شد. در این میان، بیشترین افزایش مقدار فروش، در شمش کالایی رقم خورد که بالغ بر پنج درصد بود. بیشترین درآمد نیز در فروش تیرآهن و شمش کالایی کسب شد که در مجموع برابر با ۶۵۰ میلیارد تومان بود.

روز گذشته شرکت محور‌سازان خودرو از تصمیمات مجمع عادی سالانه خبر داد. «خوساز» در حالی سال مالی ۹۷ را به پایان رساند که بالغ بر پنج میلیارد تومان متحمل زیان عملیاتی شد که نسبت به پایان سال ۹۶ افزایش ۲۹۵ درصدی را تجربه کرده بود. در این میان زیان خالص با کاهش ۱۴ درصدی، برابر با ۲۹۳ میلیارد تومان بود. از این رو افزایش هزینه‌های شرکت، اجازه تقسیم سود نداد.داروسازی سبحان انکولوژی نیز در سال مالی ۹۷ بیش از ۱۱ میلیارد تومان سود خالص ساخت که نسبت به سال ۹۶، جهش ۳۴۸ درصدی را تجربه کرد. سود خالص هر سهم نیز با رشد ۱۳۴ درصد، در صورت مالی سال گذشته، ۱۳تومان ثبت شد. به این ترتیب، مجمع سود نقدی هر سهم «دسانکو» را ۱۲ تومان تصویب کرد.

همچنین روز گذشته خبر رسید سایپا ۸/ ۴۲ هزار دستگاه انواع محصولات خانواده X۱۰۰، تیبا، تیبا۲، ساینا، کوییک، سراتو، انواع وانت نیسان و سایر خودروهای تجاری نیمه سنگین و سنگین را در اردیبهشت ۹۸ تولید کرده و عنوان خودروساز برتر را به‌دست آورده است. «خساپا» در دو ماه نخست سال جاری نیز ۶/ ۶۳ هزار دستگاه خودرو تولید کرده است. این خودروساز آخرین بار در تیر سال ۹۷ و پیش از اعمال رسمی تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی توانسته بود بیش از ۴۰ هزار دستگاه خودرو در بازه زمانی یک‌ ماهه تولید کند و در اردیبهشت ۹۸ این رکورد ۱۰ماهه شکسته شد.در مجموع روز گذشته در بورس تهران، با احتساب معاملات بلوکی و اوراق مشارکت ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ورقه به ارزش حدود هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان دست به دست شد که نسبت به جریان نقدینگی روز یکشنبه حدود ۵۰ درصد افزایش یافت. از سویی در بازارهای چندگانه فرابورس ایران نیز بیش از سه میلیارد برگه به ارزش افزون بر ۷۵۷ میلیارد تومان معامله شد و آیفکس با استقرار در سطح ۲۷۸۷ واحدی، قله تاریخی دیگری رقم زد.

اوایل فوریه یک نفتکش وارد خلیج فارس شد که ظاهرا به سمت ترمینال بصره در سواحل عراق در حال حرکت بود. اما این نفتکش رادارهایش را خاموش کرد و اطلاعاتش از دست رفت. ۱۰ روز بعد از خاموش شدن رادارها، بار دیگر حرکتش را از سر گرفت و به سمتتنگه هرمز بازگشت. از آنجا به بندر فجیره در سواحل غربی امارات متحده عربی رفت و در این محل مخزن آن تخلیه شد. بعد از آن بار دیگر به سمت بصره حرکت کرد و بار دیگر از روی رادار ناپدید شد و یک بار دیگر تخلیه مخزن در فجیره تکرار شد.به گزارش اومیست، نفتکش‌ها در هشت ماه گذشته بیش از ۶۰ بار این الگو را تکرار کرده‌اند.   در شرایطی که آمریکا با خروج از برجام تحریم‌های یکجانبه‌اش را علیه ایران اجرایی کرده، و از تاریخ دوم مه با لغو معافیت‌های نفتی به آن شدت بخشیده، می‌توان انتظار داشت چنین تحرکاتی در خلیج فارس افزایش پیدا کند. اما این تنها اتفاقی نیست که با تشدید تحریم‌های نفتی رقم می‌خورد. جمع‌آوری اطلاعات مربوط به این کشتی‌ها، آنالیز آنها، ارائه راهنمایی‌های مورد نیاز به شرکت‌های طرف کشور تحریم شده که حالا باید در شرایطی غیرعادی روابط خود را به پیش ببرند؛ همگی فعالیت‌هایی هستند که همزمان با اعمال تحریم‌ شدت می‌یابند. تشدید این فعالیت‌ها نیز به معنای خرج کردن پول‌ بیشتر است؛ پول‌هایی که تبدیل به سود برخی شرکت‌ها می‌شوند و برای شرکت‌های هزینه‌کننده نیز معنایی جز «افزایش هزینه» ندارد.  در این میان کسب و کارهایی که به درک پیچیدگی‌های تحریم و درآمدزایی از آن علاقه‌مند هستند، به دو دسته تقسیم می‌شوند. نخستین دسته کسانی هستند که تاثیر تحریم بر بازار نفت  برای آنها اهمیت دارد، مانند صندوق‌هایپوشش ریسک، تحلیلگران و معامله‌گران این بازار. دسته دوم شرکت‌هایی هستند که تخصص آنها در حذف نام از لیست تحریم‌های آمریکا یا شناسایی اسامی ممنوع برای شرکت‌هایی است که به دنبال روابط عادی هستند.  مانند شرکت Latham & Watkins که توانست یک غول آلومینیومی روسیه را از لیست تحریم‌های آمریکا خارج کند و پس از آن شاهد افزایش تقاضای زیادی بود.

نکته‌ای که در این میان جالب توجه است، حضور مقامات نظامی یا اقتصادی سابق آمریکایی در شرکت‌هایی‌ است که سود آنها در دوران تحریم چند برابر شرایط عادی رشد دارد. با این حال سود این شرکت‌ها ممکن است به قیمت از بین رفتن تلاش‌های خزانه‌داری آمریکا در اعمال تحریم علیه کشورهای مختلف در سراسر دنیا تمام شود. به گزارش اومیست، صنعت رو به رشدی که به لطف تحریم‌های آمریکا در زمینه تولید اطلاعات در حال رشد است، بسیار مشتاق به جذب مقامات آمریکایی است؛ به ویژه افرادی که سابقه کار در وزارت خزانه‌داری این کشور را در کارنامه دارند.  در واقع مکانیزم تحریم، تبدیل به دستگاهی سودآور برای برخی شرکت‌ها شده که در شرایط عادی احتمالا اطلاعات آنها چندان ارزشمند نیست. Windward یک نمونه از این دست شرکت‌ها است. اطلاعات یاد شده در پاراگراف نخست توسط این شرکت جمع‌آوری شده است. دفتر مرکزی Windward در اسرائیل قرار دارد و شناخته‌شده‌ترین سرمایه‌گذاران آن یکی دیوید پترائوس، مدیر سابق سازمان سیا و دیگری جان براون از مدیران سابق بی‌پی است. در واقع Windward، به شرکت‌ها برای عبور از پیچ و خم تحریم‌ها کمک می‌کند و طبعا در قبال ارائه این خدمات، دستمزد قابل قبولی نیز دریافت می‌کند.  به این ترتیب می‌توان دریافت که ماجرای تحریم‌ها تک‌بعدی نیست و در عین ایجاد مشکلات برای برخی شرکت‌ها، سود برخی دیگر از شرکت‌ها را تضمین می‌کند. با فشارهای گاه و بیگاه آمریکا به خصوص هدف گرفته شدن صادرات نفت کشورها از سوی این کشور، می‌توان گفت کسب و کارشرکت‌هایی که سودشان به تحریم وابسته است، تبدیل به صنعتی شده تا سایر شرکت‌های نیازمند به ادامه حیات در دوران تحریم، با استفاده از خدمات این صنعت بتوانند قادر به درک اثرات تحریم و ادامه کار باشند.

چند نام شناخته شده در کسب و کار تحریم‌ها

 اما در رابطه با گروه نخست، یعنی صندوق‌های پوشش ریسک، معامله‌گران و تحلیلگران، تعداد زیادی از شرکت‌ها هستند که برای تکمیل اطلاعات این افراد، در ازای دریافت پول به کمک آنها می‌شتابند. این شرکت‌ها با استفاده از داده‌های مربوط به ردیابی کشتی‌ها، تصاویر ماهواره‌ای، شبیه‌سازی‌و سایر اطلاعات عمومی و نیمه‌عمومی به کمک این دسته می‌آیند. در واقع این دست شرکت‌ها متخصص تحریم نیستند، اما تحریم‌ها باعث می‌شوند تقاضا برای داده‌های ردیابی کشتی‌ها و دیگر اطلاعاتی که آنها به دست می‌آورند افزایش پیدا کند.  برای مثال در حال حاضر نوعی رقیق‌کننده نفت خام فوق سنگین، از نیازهای اصلی ونزوئلا برای ادامه تولید نفت است. این رقیق‌کننده تا پیش از تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا، از پالایشگران آمریکایی تامین می‌شد. اما حالا با وجود تحریم‌های آمریکا، شرکتی به نام Clipper Data گزارش کرده است کشتی‌های روسی حامل رقیق‌کننده به جزیره مالت نزدیک شده‌اند تا از آنجا خود را به ونزوئلا برسانند.

 از دیگر شرکت‌هایی که در زمینه کسب اطلاعات تخصص دارد، شرکت فرانسوی کپلر است. این شرکت با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و تمرکز بر نشانه‌هایی در مخازن ذخیره نفت خام، حجم نفتی که ممکن است در آنها وجود داشته باشد را تخمین می‌زند. کپلر همچنین با استفاده از داده‌های ردیابی، تصاویر، اطلاعات بنادر و موارد دیگر، برآوردهایی از صادرات نفت ایران تهیه و آنها را به مشتریان خود از جمله آژانس بین‌المللی انرژی، ارائه می‌دهد.   شرکت Refinitiv از جمله شرکت‌هایی است که به شکل تخصصی به نیاز شرکت‌هایی پاسخ می‌گوید که در دسته دوم قرار دارند. این شرکت نرم‌افزاری را ارائه می‌دهد که مشتریانش را قادر می‌سازد اشخاص و شرکت‌های ممنوعه را رصد کنند. Windward نیز با نفوذ به داده‌هایی مانند الگوی حرکت کشتی‌ها یا شکاف‌های اطلاعاتی (که ممکن است برخی از آنها قانونی باشد) یا تغییر اسامی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کنند.  Kharon دیگر شرکتی است که سال گذشته توسط برخی مقامات سابق خزانه‌داری آمریکا تاسیس شده و بر آنالیز اطلاعات مربوط به هر فرد یا هر چیزی می‌پردازد که در لیست تحریم‌ها قرار دارد. تاسیس این شرکت و حضور افرادی از وزارت خزانه‌داری آمریکا در آن به‌خوبی نشان‌دهنده سود نهفته در تولید و فروش اطلاعات به سایر شرکت‌ها در دوران تحریم‌هایی است که ریشه آنها آمریکایی است. به‌نظر می‌رسد تسلط افراد حاضر در وزارت خزانه‌داری آمریکا به‌عنوان ارگان شکل‌دهنده تحریم‌ها، باعث حضور آنها در بازاری شده که این وزارتخانه مسبب اصلی ایجاد آن است.

تحریم کسب و کار  آنها ست

«تجارت انرژی» حوزه‌ای است که در زمان اعمال تحریم‌های نفتی، بیش از سایر حوزه‌ها تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. این حوزه شرکت‌های نفتی، بانک‌ها، مدیران دارایی و معامله‌گران و همچنین شرکت‌های کشتیرانی، شرکت‌های بیمه دریایی و صاحبان نفتکش‌ها را شامل می‌شود. به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد که تحریم‌های نفتی ترامپ که به مثابه یک سلاح اقتصادی علیه ایران به‌کار گرفته شده، تنها ایران را درگیر نکرده بلکه صدها شرکت و خریدار نفت ایران را نیز دچار سرگردانی و افزایش هزینه کرده است، هرچند در مقابل برخی شرکت‌ها از این محل به سودهای خوبی دست پیدا می‌کنند.  اما دقیقا چه ساز و کاری است که در دوران تحریم باعث می‌شود خطر معاملات و در پی آن هزینه‌ها افزایش پیدا کند؟ نخستین پاسخ به این سوال به پیچیده‌تر شدن تحریم‌ها بازمی‌گردد. سال ۱۹۸۳ زمانی بود که مارک ریچ، موسس غول تجاری «گلنکور» به ارتباط تجاری با ایران محکوم شد. این اتفاق حدود چهار سال پس از تصرف سفارت آمریکا از سوی ایران و بالا گرفتن اختلافات میان دو کشور رقم خورد. در پی اتفاقاتی از این دست، سختگیری در اعمال تحریم‌های نفتی و غیرنفتی علیه ایران که از حدود چهار دهه قبل تا‌کنون ادامه دارد، بیشتر و به عبارتی دقیق‌تر شد. تا آنجا که با بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران در سال گذشته، چیزی حدود ۱۵۰۰ فرد، شرکت، کشتی و. وارد لیست تحریم شدند. این میزان سه‌برابر چیزی است که در  دور قبلی تحریم‌ها اعمال شد. این روند در شش ماه گذشته تشدید شده است تا آنجا که آمریکا پس از اعمال تحریم‌هایی علیه ایران که فروش نفت کشور را نشانه گرفته است، از ژانویه ونزوئلا را نیز مشمول تحریم‌های نفتی کرد.

 اما به هر میزانی که تحریم‌ها سختگیرانه‌تر شوند، تحرکات واسطه‌ها نیز برای فرار از تحریم‌ها بیشتر و پیچیده‌تر می‌شود. در ماه مارس، مشاوران سازمان ملل متحد با تکیه بر بخشی از اطلاعات Windward و همچنین گزارش‌های پراکنده از مقامات خزانه‌داری آمریکا، راه‌های متداول دور زدن تحریم‌ها را توضیح دادند. یکی از این روش‌ها خاموش کردن رادارها است تا از این طریق مسیرهای رفت و آمد قابل شناسایی نباشند. روش دیگر جابه‌جا‌ کردن نفت میان دو نفتکش مختلف است. این عملیات عمدتا در میان اقیانوس انجام می‌شود. تغییر هویت دادن نفتکش‌ها به وسیله عوض کردن پرچم یا شماره‌های آنها و انتقال اطلاعات نادرست درباره موقعیت مکانی یک کشتی از سوی کاپیتان آن نیز از دیگر روش‌هایی است که می‌تواند هویت یک کشتی را دچار تغییر کند.

 اینها روش‌های متداولی هستند که به فروش نفت در دوران تحریم کمک می‌کنند؛ روش‌هایی که قطعا با افزایش هزینه‌هایی همراه است که سود برخی افراد و شرکت‌ها را شکل می‌دهد. برای مثال در سال ۲۰۱۸ کره‌شمالی توانست با وجود تحریم‌های چندجانبه و سقف مشخص شده برای واردات فرآورده‌های نفتی، حجم بیشتری از این فرآورده‌ها را وارد کند. به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد به همان میزانی که وزارت خزانه‌داری آمریکا در اعمال تحریم‌ها و سفت و سخت کردن سازوکار آن تلاش دارد، در جبهه مقابل افراد بیکار نمانده و بعضا با استفاده از نیروهایی از دل همین وزارتخانه، برای دور زدن تحریم‌ها تلاش می‌کنند. در عین حال شرکت‌هایی که قصد دور زدن تحریم‌ها را نیز ندارند، برای مصون ماندن از جریمه‌های عبور از خطوط قرمز تحریم‌های آمریکا، مجبور به پرداخت هزینه‌های بیشتر به منظور شناسایی دقیق مکانیزم تحریم‌ها می‌شوند.

سارا مالکی

معاملات بورس تهران طی روز گذشته با جهش ۶/ ۲ درصدی شاخص کل به پایان رسید. انتشار فزاینده گزارش‌های ماهانه و ارسال اطلاعات مالی مساعد از وضعیت بنیادی شرکت‌های بورسی به بازی‌ساز اصلی معاملات دیروزبورس تهران تبدیل شد. اهالی بازار سهام پس از کسب اطلاع از جریان مطلوب درآمدی بنگاه‌های تولیدی، آن هم در موقعیت تحریم، با اشتیاق زایدالوصفی طی روز گذشته به خرید سهم مبادرت ورزیدند. حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت تقاضای طیف متنوعی از سهم‌ها نشان داد که اطلاعات دریافتی شاهدی بر ظرفیت سهام برای کسب بازدهی بوده است. البته فروکش نگرانی‌های ی و آرامش نسبی حاکم بر معاملات بازار جهانی هم در فعل و انفعالات سهام و آرایش معامله‌گران بورسی نقش سازنده‌ای داشت.

صعود به مجاورت سقف تاریخی

دادوستدهای دیروز با حضور پررنگ سهامداران حقیقی در سمت تقاضا همراه بود. این گروه از فعالان سهام  که با تشدید فشارهای محیطی از محل بازار جهانی و تنش‌های ی، راهبرد صبر و انتظار را در پیش گرفته بودند و عموما با رویکردی محافظه‌کارانه به مشارکت در بازار سهام می‌پرداختند، از ابتدای این هفته با فروکش ریسک‌ها تقاضای موثرتری رقم زدند. این روند طی روز گذشته با قوت بیشتری ادامه یافت. معامله‌گران خرد در جریان دادوستدهای دیروز مالکیت ۱۱۰ میلیارد تومان از کل سهام بورس تهران را به نفع خود تغییر دادند. افزایش مشارکت سهامداران حقیقی در ارزش معاملات هم بازتاب قابل توجهی داشت. دیروز بیش از ۱۳۵۰ میلیارد تومان سهم بین معامله‌گران بورس تهران دست به دست شد که نسبت به متوسط ارزش روزانه معاملات در سه هفته اخیر رشدحدود ۴۰ درصدی را نشان می‌دهد. تبلور این تحرکات در بیشترین رشد شاخص کل طی یک ماه اخیر هم نمودار شد. شاخص کل در روز گذشته با رشد ۵۶۸۰ واحدی (معادل ۶/ ۲ درصد) نه‌تنها قوی‌ترین گام صعودی خود را در یک ماه گذشته برداشت بلکه توانست بار دیگر به کانال ۲۲۳ هزار واحدی راه یابد و به این ترتیب، فاصله خود را از رکورد قبلی در پانزدهم اردیبهشت‌ماه به کمتر از ۲ درصد برساند.

کارآیی‌بخشی از کانال شفافیت اطلاعاتی

به نظر می‌رسد جهش دیروز شاخص سهام و دورخیز بورس برای فتح قله تاریخی عمدتا به واسطه افزایش شفافیت اطلاعاتی رقم خورده است. چنان‌که می‌دانیم بازارهای سهام در مقایسه با دیگر بازارها از شفافیت مالی به مراتب بالاتری برخوردارند. انتشار گزارش‌های ماهانه بخش مهمی از این جریان اطلاعاتی به شمار می‌رود که انتشار آن در بورس تهران به بهبود کارآیی معاملات کمک قابل ملاحظه‌ای کرده است. در سه هفته اخیر که فشارهای محیطی از محل تحریم‌ها، افت محسوس قیمت‌ها در بازار جهانی و تشدید تنش‌های ی بر دوش سهام سنگینی می‌کرد، بازار حدس و گمانه‌ها درخصوص کمیت و کیفیت صدور کالا گرم‌تر از گذشته شد و در نتیجه، بخش وسیعی از سهم‌های مرتبط به دلیل فقدان تقاضای موثر با افت ارزش مواجه شدند. در این مدت، بازار، غالبا در اخبار غیراقتصادی غوطه‌ور بود، تا اینکه در چند روز اخیر اطلاعات تولید و فروش شرکت‌ها به تدریج انتشار یافت و بخشی از بدبینی‌های مرتبط با موضوعات مطروحه در بین اهالی سهام را باطل کرد و زمینه را برای حصول اطمینان درخصوص عملیات تولیدی شرکت‌ها فراهم آورد.

مژده‌های ماهانه سهام

ترافیک پرتردد گزارش‌های ارسالی شرکت‌ها از اواخر هفته گذشته شدت بیشتری گرفت. شرکت‌ها که از هفته‌های قبل شروع به انتشار صورت‌های مالی سال گذشته و برگزاری مجامع کرده بودند، از هفته گذشته عملکرد اردیبهشت خود را رفته‌رفته بر سامانه کدال قرار دادند. اهمیت این اطلاعات در شیفت محوری بورس تهران از مجرای تحولات ارزی بود. ضمن اینکه پس از ماه نیمه‌تعطیل فروردین که طبق معمول از حجم فعالیت‌های تولیدی شرکت‌ها می‌کاهد، فعالان سهام در انتظار دریافت اطلاعات قابل اطمینان‌تری از کیفیت عملکرد بنگاه‌ها بودند. انتشار تدریجی این گزارش‌ها نیز تا حدود زیادی انتظارات را برآورده کرد. اطلاعات مندرج در این گزارش‌ها نشان داد که اغلب شرکت‌های تولیدی به رغم تحریم‌ها در زمینه مقادیر تولید و فروش نسبت به متوسط سال گذشته موفق عمل کرده‌اند و همچنین در سمت نرخ‌های فروش، به دلیل برخورداری از رشد نرخ‌های ارز در سامانه نیما و همچنین عقب‌نشینی ت‌گذار از تخصیص یارانه ارزی به کالاهای ضروری، خبرهای خوبی برای سهامداران دارند.

صعود «نیما» در نزول «فردوسی»

در روزهای اخیر اخبار مهمی از بازار ارز به بورس تهران مخابره می‌شود. بازار ارز طی این مدت دو سیمای متفاوت از خود به نمایش گذاشته است. از یکسو، در بازار آزاد شاهد فشار بر نرخ دلار و عقب‌نشینی‌های نسبتا تند قیمت هستیم و از سوی دیگر، در بازار رسمی ارز (سامانه نیما) قیمت‌ها آهسته و پیوسته در مسیر صعودی در حال ثبت رکوردهای تازه هستند. نرخ دلار بر اساس آخرین آمار هفتگی سامانه نیما، به رکوردهایی بالاتر از مرز ۱۱ هزار تومان دست یافته است. این در حالی است که میانگین ماهانه نرخ‌ دلار در سامانه مزبور عدد ۱۰ هزار تومان را نشان می‌دهد. ضمن اینکه آمار مندرج در گزارش‌های اردیبهشت اغلب شرکت‌ها خبر از تسعیر دلار با نرخی کمتر از ۱۰ هزار تومان می‌دهد. اگرچه تصور رایج این است که رشد قیمت‌ها در بورس تهران تابعی از حرکت نرخ آزاد ارز است اما واقعیت‌های آماری چنین تصویری را تایید نمی‌کند و بر اهمیت نرخ‌های کشف‌شده در سامانه نیما تاکید دارد. در واقع، ارزش‌گذاری سهام مرتبط طی ماه‌های اخیر نه با نرخ‌های ارز که با نرخ‌های سامانه نیما برآورد می‌شد. حال، روند صعودی قیمت در بازار رسمی ارز و میل به همگرایی با نرخ‌های بازار آزاد به‌عنوان یکی از سوخت‌های بنیادی سهام مطرح است که به نظر می‌رسد در گزارش‌‌ ماه‌های آتی شرکت‌ها انعکاس پیدا کند. اهرم رشد دلارنیمایی می‌تواند ضمن جبران افت نسبی قیمت‌های جهانی، در تقویت فروش شرکت‌های وابسته نقش موثری ایفا کند.

اثر آرام‌بخش محیط بیرونی سهام

هر چند سیگنال‌های بنیادی محرک اصلی رشد تقاضای سهام طی معاملات دیروز بودند اما وضعیت قیمت‌ها در بازار جهانی و کاهش تنش‌های ی در تامین امنیت روانی بازار موثر واقع شد. معاملات بازار جهانی طی روز گذشته پس از تلاطم‌های هفته قبل در فضایی نسبتا آرام دنبال شد و قیمت نفت و فات رنگین بخش اندکی از افت سنگین هفته قبل را جبران کردند. از طرفی، تغییر لحن رئیس‌جمهوری آمریکا در قبال ایران هم سبب شد تا سهامداران با اطمینان بیشتری به عوامل بنیادی واکنش نشان دهند.

قدرت‌نمایی غول‌های فی

دیروز نماد فولاد مبارکه اصفهان عنوان پرمعامله‌ترین سهم بورس تهران را به خود اختصاص داد. رشد قابل توجه مقادیر تولید و افزایش محسوس مبالغ فروش این شرکت نسبت به متوسط یک سال گذشته نشان از عملکرد درخشان بزرگ‌ترین بنگاه بورس تهران در اردیبهشت ماه داشت. دیگر فکار بزرگ بازار، یعنی شرکت ملی مس ایران نیز در گزارش عملکرد خود برای اردیبهشت، با وجود فشارهای تحریم از تقویت محسوس تولید و افزایش غیرمنتظره مقادیر فروش پرده برداشت تا دو غول گروه فات به پرمعامله‌ترین سهام بورس تهران طی روز گذشته بدل شوند. البته اقبال به سهام فات تنها به این دو نماد محدود نشد، بلکه تمام نمادهای فکار طی روز گذشته ضمن جذب حدود ۱۶ درصد از ارزش ۱۳۵۰ میلیارد تومانی کل معاملات خرد، با رشد قیمت به کار خود پایان دهند. نکته جالب اینکه ۱۳۵۳ واحد از جهش ۵۶۸۰ واحدی شاخص کل به واسطه رشد قیمت در سه نماد «فولاد»، «فملی» و «فخوز» رقم خورد. اقبال سرمایه‌گذاران به سهام این گروه، خاصه سه سهم مزبور به حدی بود که با وجود عرضه مکرر صف‌های خرید، بسیاری از معامله‌گران تا پایان معاملات موفق به خرید سهم نشدند. جهت‌گیری معامله‌گران در دیگر گروه‌های بزرگ نیز مشابه صنعت فات رقم خورد، اما جذابیت گزارش‌های بنیادی نمادهای فی بخش اصلی سرمایه‌ها را به خود معطوف کرد.

رهایی بازماندگان از حصر ت‌گذار

از سال گذشته که اقتصاد کشور با تشدید مداخلات ت‌گذار به انگیزه مهار تورم مواجه شد، طیفی از صنایع به واسطه تولید کالاهای ضروری، از مجرای دریافت یارانه ارز موسوم به دلار ۴۲۰۰ تومان، تحت سرکوب تورمی قرار گرفتند. اما پس از حدود یک‌سال، شاهد عقب‌نشینی ت‌گذار و بازتاب موج تورمی در این دسته از صنایع هستیم. انتشار گزارش عملکرد شرکت‌های دارویی و غذایی‌ها و جهش نرخ‌های فروش همراه با افزایش مقادیر تولید و فروش در ترغیب متقاضیان سهام نقش موثری ایفا کرد. دیروز سهام شرکت‌های دارویی بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان از ارزش معاملات را در اختیار گرفتند. در سهام اغلب شرکت‌های غذایی هم شاهد تشکیل جبهه قدرتمندی از تقاضا بودیم. در دیگر گروه‌های کوچک و متوسط نیز با جهش نرخ‌های فروش در اردیبهشت نسبت به متوسط سال گذشته آرایش مشابهی شکل گرفت. معاملات سهام شرکت‌های سیمانی، کاشی‌سازها و ساختمانی‌ها نیز عمدتا با رشد حداکثری قیمت به پایان رسید و گروه‌های خدماتی از جمله سرمایه‌گذاری‌ها هم از رشد قابل توجه قیمت برخوردار شدند. در این بین، خودرویی‌ها نیز از جو موافق بازار بی‌نصیب نماندند و برخی از نمادهای این گروه، از جمله زیرمجموعه‌های سایپا در ساعات انتهایی معاملات با رشد شدید تقاضا و صف خرید به معاملات خود خاتمه بخشیدند.

فعالان بازار ارز دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به تغییر مسیر دلار داشتند. عده‌ای نقش بازارساز و افزایش عرضه حواله درهم را عامل افت دلار می‌دانستند؛ حال آنکه عده دیگری خبر تشکیل بازار متشکل ارزی را متغیری می‌دانستند که زمینه‌ساز عقب‌نشینی نوسان‌گیران شد. به گزارش خبرآنلاین، طبق برنامه اعلام شده قرار است تا اوایل تیر، بازار متشکل ارزی با هدف ساماندهی این بازار و جلوگیری از تلاطم‌های ارزی راه‌اندازی شود. در این میان، برخی فعالان باور داشتند، نوسان‌گیران با توجه به حضور فعال بازارساز در معاملات تصمیم گرفتند به جای مقابله با او، همراهانه رفتار کنند. در واقع نوسان‌گیران هر رفتاری را که بازارساز انجام می‌داد، همان رفتار را تکرار می‌کردند. نوسان‌گیران از نگاه این گروه اگر سعی می‌کردند در برابر بازارساز ایستادگی کنند، ممکن بود بخشی از ریال خود را از دست بدهند و همزمان دچار ضرر شوند. ولی همراهی با بازارساز به آنها این اجازه را می‌داد که در قیمت‌های پایین‌تر، ریال لازم برای خرید را در اختیار داشته باشند. از یک زاویه دید دیگر می‌توان گفت، نوسان‌گیران به واسطه صحبت‌های رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر آرامش بازار در روز شنبه، تصمیم گرفتند در بازار مداخله نکنند.در روزی که قیمت دلار از فاز افزایشی خارج شد، سکه تمام بهار آزادی نیز راه کاهشی را در پیش گرفت. البته افت سکه بسیار محدود و ۵ هزار تومان بود که منجر به رسیدن قیمت این ف گرانبها به ۴ میلیون و ۶۷۵ هزار تومان شد. یکی از عواملی که موجب شد افت سکه محدود باشد، افزایش بهای اونس به محدوده هزار و ۳۴۰ دلار بود. اونس پنج‌شنبه بعدازظهر در محدوده هزار و ۳۳۰ دلار قرار داشت ولی روز جمعه در مقطعی از سطح هزار و ۳۵۰ دلار نیز عبور کرد.

وعده همتی محقق شد

رئیس‌کل بانک مرکزی در انتهای هفته گذشته عنوان کرده بود: «در شرایط فعلی راه‌های خوبی را برای تامین درآمدارزی کشور پیش‌بینی کرده‌ایم و از این بابت هیچ‌گونه نگرانی وجود ندارد و روز شنبه بازار ارز به‌طور جدی با نرخ منطقی مانند چند روز گذشته، کار خود را آغاز می‌کند.» مطابق با وعده رئیس کل روز شنبه، نوسان‌گیران نتوانستند دلار را با نوسان افزایشی خاصی مواجه کنند و قیمت زیر سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان به کار خود پایان داد. به گفته برخی فعالان، یکی از مهم‌ترین عواملی که کمک کرد، وعده بازارساز محقق شود، کاهش نرخ حواله درهم بود. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار دیروز نرخ حواله درهم از محدوده ۳هزار و ۷۰۰ تومان عقب‌نشینی کرد و تا محدوده ۳ هزار و ۶۴۰ تومان پایین رفت. البته در ساعات انتهایی روز کمی قیمت افزایشی شد. به باور بخشی از فعالان، عامل اصلی که منجر به افت قیمت حواله شد، افزایش عرضه بازیگران بازارساز بود. رئیس کل بانک مرکزی نیز تلویحا در مورد تسلط بازارساز بر بازار حواله صحبت کرده بود. باید به این نکته توجه داشت که در بازار ارز آنچه اهمیت دارد، بازار حواله است و این یکی از موفقیت‌های بانک مرکزی بوده است که در حدود سه ماهی که از ابتدای سال گذشته حدود ۵/ ۹ میلیارد دلار تامین ارز برای کالاهای وارداتی انجام شده است.در این میان، عده‌ای از فعالان عقب‌نشینی معامله‌گران را تاکتیکی دانستند که به آنها کمک می‌کند طی روزهای آتی اقدام به خرید کنند. دیروز بازارساز با قرار دادن قیمت فروش صرافی‌های خود روی عدد ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان نشان داده بود که تمایل بهافزایش قیمت ندارد. برخی فعالان بر این باورند که طی روزهای آتی بازار ارز می‌تواند تحت تاثیر اخبار ی و همین‌طور جلسه FATF قرار گیرد.

به گفته او، با توجه به مطالبات بانک‌ها از دولت و ضرورت اتمام حسابرسی‌ها و نهایی کردن طلب هر بانک از دولت باید در این زمینه اقدامات سریع‌تر و جدی‌تری انجام شود. همتی با اشاره به اینکه در همین راستا دولت در سال جاری بخشی از بدهی‌های خود به نظام بانکی را از طریق اوراق بدهی پرداخت کند، این اقدام دولت را گامی برای تقویت بنیه مالی بانک‌ها برای حضور پر قدرت در بازار دانست. همچنین رئیس شورای پول و اعتبار بر وم افزایش کفایت سرمایه بانک‌ها در راستای برنامه‌های بانک مرکزی برای اصلاح و تقویت نظام بانکی کشور تاکید کرد. او با اشاره به مصوبات شورای پول و اعتبار و همچنین ضرورت برنامه ریزی برای افزایش سرمایه و تامین مقررات نظارتی کفایت سرمایه با هدف بهبود و تقویت بانک‌ها، بر ضرورت حمایت بانک‌ها از سیستم اقتصادی کشور تاکید کرد. رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به کنترل بانک‌های ناتراز و تقویت سایر بانک‌ها پرداخت و بیان کرد: بانک مرکزی در بخش نظارتی اولویت‌هایی را پیش بینی و مدنظر قرار می‌دهد؛ از جمله خروج بانک‌ها از بنگاه داری که به‌صورت دقیق رصد و پیگیری می‌شود و بانک‌ها باید برنامه‌ریزی و اقدامات عملی برای فروش اموال مازاد خود انجام دهند. همچنین بانک مرکزی اجرای قانون حاکمیت شرکتی را با هدف سالم‌سازی بانک‌ها به‌طور جدی دنبال می‌کند.

ملاحظات عملیات بازار باز

در تعریف متون درسی پول و بانکداری و همچنین اقتصاد کلان، عملیات بازار باز را خرید و فروش اوراق بهادار دولتی توسط بانک مرکزی می‌نامند. این عملیات که ابزار اصلی ت‌گذاری پولی بانک‌های مرکزی است، به این منظور انجام می‌شود که مقدار ذخایر بانکی یا به بیانی دیگر نرخ بهره را تنظیم کند. آنچه امروزه در عملیات بازار باز متداول است، آن است که بانک مرکزی به خرید یا فروش اوراق بدهی کوتاه‌مدت دولت مانند اسناد خزانه با بانک‌ها و موسسات اعتباری در بازار بین بانکی می‌پردازد. پیش‌تر رئیس کل بانک مرکزی نیز عنوان کرده بود که تا به امروز، چون بانک مرکزی اجازه خرید اوراق دولتی را نداشت، نرخ این اوراق در معاملات بین کنشگران بازار تعیین می‌شد و بدیهی است که نرخ، شامل درجه‌ای از هزینه‌های ریسک و تنزیل بود. با ورود بانک مرکزی و عملیات بازار باز، این هزینه‌ها کاهش می‌یابد ونرخ تنزیل بین بانک‌ها نیز در محدوده نرخ ت‌گذاری بانک مرکزی قرار می‌گیرد. سوال مهم این است که آیا با استفاده از این ابزار شرایط تغییر خواهد کرد و حتما منجر به بهبودی خواهد شد؟ به اعتقاد کارشناسان، عملیات بازار باز در صورتی سودمند است که به شکل صحیح به‌کار گرفته شود و در شرایط کنونی بخش قابل‌توجهی از مشکلات، مربوط به ناترازی و دشواری موجود در نظام بانکی است که به‌طور طبیعی درمان آن عملیات بازار باز نیست. بنابراین اینکه اظهارنظر شده است عملیات بازار باز با کاهش نرخ سود، منابع ارزانی از بیت‌المال و سپرده‌گذاران در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهد تا اسباب سودجویی آنها شود، تحلیل نامتعارفی است. کارشناسان تاکید می‌کنند که عملیات بازار باز اولا به ت‌گذار کمک می‌کند که نرخ بهره را در راستای اهداف نهایی مدیریت کند و اگر آن اهداف نهایی ایجاب می‌کند باید کاسته شود. اینکه عملیات بانک‌ها تا چه حد مقررات مقام ناظر را رعایت می‌کند و چه اقدامات احتیاطی خرد و کلان باید اعمال شود تا ثبات مالی و بانکی را فراهم کند؛ موضوعی مکمل برای ت پولی است و راه‌اندازی عملیات بازار باز به معنی از ضرورت افتادن آنها نیست.

در واقع به باور آنها، بازار با کمبود تقاضا در ۲ روز اخیر مواجه بوده و در این فضا، عرضه بازارساز قیمت را کاهشی کرده است. در مجموع ۳ عامل یاد شده دست به دست هم دادند تا قیمت دلار از بازه ۱۳ هزار و ۴۵۰ تا ۱۳ هزار و ۷۵۰ تومانی خارج شود که ۳ روز در آن گرفتار شده بود.   اکنون سوال مهم برای معامله‌گران بازار این است که آیا بازارساز قصد دارد یک بار دیگر زمینه ساز ورود دلار به کانال ۱۲ هزار تومانی شود یا به دنبال مدیریت نوسانات قیمت‌ها در ابتدای کانال ۱۳ هزار تومانی است. این سوال در حالی مطرح می‌شود که روز دوشنبه تصور بیشترمعامله‌گران بازار آن بود که بازارساز به دنبال ثبات قیمت هاست تا فشار شدید برای کاهش‌های غیر منتظره قیمتی. خروج دلار از حبس بازه‌ای کمی دید این دسته از بازیگران را تحت تاثیر قرار داده است، خصوصا آنکه دسته‌ای از کاهشی‌ها این موضوع را در بازار برجسته می‌کنند که ممکن است آغاز به کار بازار متشکل ارزی اثری چون آغاز به کار سامانه نیما در سال گذشته بر بازار آزاد داشته باشد. با شروع به کار سامانه نیما، قیمت دلار با کاهش هیجانی در مقطعی به زیر ۱۰ هزار تومان رفت، هر چند که در ادامه افزایشی شد.

حرکت همسوی سکه با دلار

 مطابق با روزهای قبل، سکه تمام بهار آزادی دیروز نیز هم مسیر با دلار حرکت کرد. در واکنش به افت قیمتی دلار،سکه تمام بهار آزادی نیز ۶۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و با پایین رفتن از سطح ۴ میلیون و ۶۵۰ هزار تومانی به قیمت ۴ میلیون و ۶۳۰ هزار تومان رسید. همسویی سکه با دلار از آنجا بیشتر مشخص می‌شود که دیروز تا ساعت ۴ بعدازظهر بهای اونس در بازارهای جهانی رویه افزایشی داشت و توانسته بود به محدوده هزار و ۳۴۰ دلار بازگردد. با این حال، معامله‌گران طلا و سکه بازار داخلی توجه چندانی به این رشد نشان ندادند و در راستای مسیر حرکتی دلار به کار خود ادامه دادند. حتی عنوان شده است که پس از ساعت ۴ بعدازظهر قیمت‌های پایین تری در بازار دلار و به تبع بازار سکه به ثبت رسید.

افت پله پله دلار

دیروز دلار از همان ابتدای روز با کاهش قیمت مواجه شد و در ادامه روز پله پله به سطوح پایین‌تر رفت. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار، دیروز دلار معاملات خود را با قیمت ۱۳ هزار و ۴۵۰ تومان آغاز کرد که ۴۰ تومان کمتر از روز دوشنبه بود. در ادامه روز قیمت ابتدا به محدوده ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومانی رفت و در اواخر روز وارد محدوده ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی شد. تحلیلگران فنی باور داشتند، شکست سطح حمایتی ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومانی به معنای ورود دلار به جاده نزولی جدیدی خواهد بود که می‌تواند قیمت را تا ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان پایین ببرد. همچنین آنها عنوان می‌کردند، قیمت تا از سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان عبور نکند، ورود دلار به دامنه افزایشی منتفی خواهد بود. در چنین شرایطی، وضعیت بازار بیش از هر زمان دیگری برای معامله‌گران مبهم شده است. از یک سو، نیروهای افزایشی با تاکید بر برخی اخبار ی سعی می‌کنند این فضا را برجسته کنند که تنش‌ها در حال افزایش است و در نتیجه خریدهای افزایشی به نفع بازیگران خواهد بود. دیروز این گروه، در ابتدا سعی می‌کردند، خبر یک منبع نه چندان معتبر خارجی را برجسته کنند که آمریکا برای انجام یک حمله تاکتیکی در ایران برنامه‌ریزی می‌کند. پس از اینکه بازار این خبر را چندان جدی نگرفت، آنها بیشتر بر این موضوع تاکید می‌کردند که افت قیمتی دلار در دو روز اخیر بیشتر یک اصلاح قیمتی است و طی روزهای آتی به جاده افزایشی بازخواهد گشت. یکی از بازیگران باتجربه بازار در تحلیل رفتار افزایشی‌ها عنوان می‌کرد، آنها ارزهای زیادی را در قیمت‌های بالا خریداری کرده‌اند و افت قیمتی دلار در هفته‌های اخیر موجب شده است که با ضرر سنگینی مواجه شوند. دراین میان، عده‌ای دیگر از فعالان باور داشتند یک بار دیگر نوسان‌گیران قیمت دلار را تا محدوده ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومانی پایین خواهند برد و پس از آن با افزایش خریدها قیمت را بالا خواهند کشید.

پر واضح است که اروپا با این گام‌های «کوچک» و وعده‌های «بزرگ» می‌خواهد مانع ورود ایران به فاز دوم کاهش تعهدات خود در شانزدهم تیر شود؛ که گر چه اعلام شده این گام [دوم] به معنای خروج از برجام نیست، اما به همان اندازه مهم و پر سروصدا خواهد بود.پس از نشست معاونان وزرای امورخارجه، حال باید منتظر خروجی نشست وزرای امورخارجه اعضای کمیسیون مشترک برجام در روزهای آتی ماند. اما اینکه اروپا با اینستکس تا کجا پیش خواهد رفت و آیا خواسته‌های ایران را در دو حوزه نفتی و بانکی برآورده می‌کند یا خیر، پاسخ روشن است. به دلایل مختلف و متعدد بعید به نظر می‌رسد که اینستکس در دو حوزه پیش‌گفته کاری برای ایران انجام دهد.

اروپایی‌ها از قبل و در بیانیه تاسیس اینستکس در ژانویه گذشته حوزه کاری آن را مشخص کردند؛ حوزه‌های غیرتحریمی مثل محصولات کشاورزی و غذایی و دارویی که آنها هم با توجه به تحریم هر گونه معامله مالی و بانکی باز مشمول تحریم هستند. اما اینکه راه‌اندازی اینستکس در این شرایط چه ارتباطی با آمریکا دارد، به نظر می‌رسد این موضوع با چراغ سبز این کشور صورت گرفته باشد. اگر هم اروپا قبل از راه‌اندازی آن، هماهنگی لازم را با دولت آمریکا انجام نداده باشد که قاعدتا باید چنین کاری صورت گرفته باشد، باز به احتمال زیاد آمریکا از این مساله اطلاع داشته و همین که در تحریم‌های اخیر «اینستکس» را هدف قرار نداده است، خود به منزله یک چراغ سبز تلقی می‌شود.

به نظرم، دولت آمریکا هم در شرایط فعلی به دنبال خروج ایران از برجام نیست؛ و این برخلاف نظری است که می‌گوید ترامپ برای خروج ایران از برجام لحظه شماری می‌کند تا بتواند اروپا و جهان را در کنار خود علیه کشوربسیج کند. بله! شاید این خواسته ترامپ در سال ۲۰۱۸ بود، اما اکنون بعید به‌نظر می‌رسد که چنین رغبتی داشته باشد؛ به این دلیل که دولت آمریکا در شرایط انتخاباتی داخلی قرار دارد. ترامپ در این یک سال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری در نوامبر ۲۰۲۰ نمی‌تواند یا نمی‌خواهد خود را درگیر پیامدهای خروج ایران از برجام کند. چون اساسا در این مدت قادر به تعامل با این وضعیت نیست. از این رو، حتی این خروج می‌تواند کاملا به ضرر دونالد ترامپ در انتخابات پیش‌رو تمام شود و مخالفانش از آن علیه وی بهره‌برداری انتخاباتی کنند؛ با این استدلال که ت خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم‌ها نه تنها نتیجه‌ای دربر نداشته، بلکه باعث خروج ایران نیز از این توافق شده و تاسیسات هسته‌ای آن را از کنترل و نظارت «شدید» بین‌المللی خارج ساخته است.

از این جهت، احتمالا دولت آمریکا و شخص خود ترامپ به اروپا مجالی برای مانور و کار با ایران داده است که از طریق خرید زمان بتواند تنش کنونی با ایران را مدیریت کند؛ تا هم مانع خروج آن از برجام از طریق کاهش مستمر تعهدات هسته‌ای شود و هم به تبع آن در کل سطح تنش در حد مشخصی نگه داشته شود. اما این به آن معنا نیست که آمریکا بخواهد از شدت فشارهای خود بکاهد یا به اروپا اجازه دهد که تحریم‌ها را دور بزند، چون باز به همان اندازه که خروج ایران از برجام در این وضعیت برای ترامپ هزینه‌ساز است، کاهش تحریم‌ها یا حتی فشارها باز می‌تواند دردسرساز باشد و یک نوع وادادگی قلمداد شود و خشم لابی‌های تندرو را برانگیزد.

حال باید منتظر ماند و دید آیا ایران در قبال راه‌اندازی «اینستکس»، وعده‌ها و تهدیدات ضمنی اروپا چه تصمیمی می‌گیرد؟ آیا وارد فاز دوم کاهش تعهدات می‌شود یا مهلت ۶۰ روزه را تمدید می‌کند؟ به نظر، دومی هم محتمل است.

منبع: دیپلماسی ایرانی

همزمان با افت قیمت دلار در بازار سکه، این ف گرانبها ۸۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۴ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان رسید. افت سکه در شرایطی رقم خورد که در انتهای هفته گذشته ۵ هزار تومان افزایش قیمت را به ثبت رسانده بود. البته افت روز شنبه در حالی رقم خورد که همچنان حباب ف گرانبهای داخلی با در نظر گرفتن مالیات ارزش افزوده بالای منفی ۱۰۰ هزار تومان است. در واقع دیروز تا حدود ساعت ۴ بعدازظهر ارزش ذاتی سکه با در نظر گرفتن مالیات ارزش افزوده حدود ۴ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان بود که ۱۳۰ هزار تومان با قیمت بازار فاصله داشت. این حباب به این دلیل در بازار ایجاد شده است که با وجود افزایش بهای اونس در بازارهای جهانی، قیمت سکه در بازار داخلی توجه چندانی به آن نکرده و بیشتر همسو با حرکت کاهشی دلار در بازار داخلی تکان خورده است. از نظر فعالان بازار سکه، در روزهای اخیر مردم عادی تمایلی برای خرید سکه از خود نشان نمی‌دهند و بعضا بعضی از شرکت‌کنندگان در طرح پیش‌فروش سکه در سمت عرضه وارد بازار شده‌اند. با این حال آنچه بیشتر در معاملات به چشم می‌آید، کاهش حجم خرید و فروش در بازار سکه است؛ به‌طوری‌که یک فعال رسمی بازار سکه دیروز می‌گفت دیروز در یک ساعت شروع بازار حتی یک مراجع واقعی برای خرید و فروش سکه به مغازه وی نیامد. او دلیلی برای این کاهش تقاضا در بازار سکه نداشت و از این بی‌دلیلی، با لبخند گرمای هوا را عامل کاهش تقاضا می‌دانست و همز مان این موضوع را نادیده می‌گرفت که در همین مقطع زمانی در سال گذشته بازار سکه با چه نوسانات سنگینی مواجه بود.

عامل اصلی افت دلار

بیشتر فعالان بازار ارز نبود تقاضا در بازار را به‌عنوان مهم‌ترین عاملی در نظر گرفتند که زمینه‌ساز کاهش قیمت در بازار ارز شد. به باور این دسته، معامله‌گران در روزهای اخیر به‌واسطه کاهش نوسانات در بازار، تمایل چندانی برای ورود به بازار نداشته‌اند.در این میان، کاهش امیدها برای عبور دلار از محدوده ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی به تدریج موجب شده است که فروش‌ها در بازار افزایش پیدا کند و در نتیجه قیمت دلار به زیر سطح ۱۳ هزار تومانی برود. عامل مهم دیگری که در کاهش قیمت دلار در روز شنبه نقش داشت، نزول نرخ حواله درهم بود.

بنابراین در شرایط کنونی سهامداران باید در تحلیل خود از آینده بورس به پنج فاکتور مهم توجه کنند. اول، تحولات ی است که در مهم‌ترین رویداد هفته گذشته نشست کمیسیون مشترک برجام بود که به عقیده مقامات کشور در آن گام‌هایی هرچند ناکافی اما مثبت برداشته شد. دومین مساله به رشد نامتوازن صنایع کوچک و بزرگ و احتمال چرخش روند آنها برمی‌گردد. پیامدهای افت شتاب تورم، تحولات بازار ارز آزاد و نیما و همچنین آینده بازار جهانی نیز سه عامل دیگری هستند که در سرنوشت بورس تهران اثرگذار خواهند بود.

 پیامد ترمز تورمی برای بورس

گزارش خرداد ماه مرکز آمار ایران سیگنال اقتصادی مهمی را به فعالان اقتصادی صادر کرده است. بر این اساس، نه تنها تورم ماهانه با ثبت رشد ۸/ ۰ درصدی کمترین افزایش در ۱۵ ماه اخیر را ثبت کرده است بلکه تورم نقطه‌ای نیز برای نخستین بار در دوره مشابه افت کرده و از قله ۵۲ درصدی به محدوده ۵۰ درصد عقب نشسته است. این تحول مهم می‌تواند نشانگر تخلیه بخش مهمی از فشار تورمی ناشی از تعدیل ارزی باشد که از ۱۸ ماه پیش آغاز شده و نرختورم را به سمت بالاترین سطوح تاریخی در چهل سال گذشته سوق داده است. همگام با این تحول، در گزارش‌های ماهانه برخی شرکت‌های وابسته به بازار مصرف نیز اولین نشانه‌های توقف روند پرشتاب صعود قیمت‌های فروش و در مواردی افت جزئی مشاهده می‌شود که می‌تواند نشان دهنده تعدیل شتاب فزاینده قیمت‌ها باشد. ادامه مسیر کنونی با فرض ثبات ارزی می‌تواند نشان دهنده ورود فضای اقتصاد ایران به یک دوره کاهنده از رشد ماهانه تورم ۱۲ ماهه باشد؛ وضعیتی که پیامد آن برای شرکت‌های بورسی کم توان شدن یکی از مهم‌ترین محرک‌های رونق تورمی یعنی رشد شتابان نرخ فروش به‌ویژه در بخش کالایی خواهد بود.

 تحولات ارزی در بزنگاه مهم

در سال جاری ت‌های ارزی بانک مرکزی با یک روش گام به گام و تدریجی به سمت افزایش انعطاف و آزاد‌سازی نسبی در بخش واردات و صادرات حرکت کرده است. در آخرین تحول، بر اساس گزارش‌های میدانی، تخصیص ارز در سامانه نیما هم به‌صورت اولویت‌بندی در ثبت سفارش برای کالاهای اساسی و نیز مواد اولیه و تجهیزات کارخانه‌ها انجام می‌شود و سایر متقاضیان ارزی عملا باید برای تامین نیاز ثبت سفارش خود از مجوز واردات در برابر صادرات استفاده کنند. تفسیر این تحول گویای آن است که بخش عمده‌ای از واردات اکنون از محل ۵۰ درصد ارز صادر‌کنندگان غیر نفتی که اام به عرضه در سامانه نیما ندارند تامین خواهد شد. این تحول مهم از سوی مقابل، تمایل شرکت‌های فعال در زمینه صادرات برای تبدیل درآمد ارزی خود با نرخ حاشیه بازار را افزایش می‌دهد که انگیزه جدی برای بازگشت ارز‌های صادراتی فراهم می‌کند. در همین راستا، در برخی مجامع روز شرکت‌های بورسی نیز بحث تزریق منابع ناشی از صادرات حتی انباشت مربوط به سال گذشته هم پس از اجرایی شدن این مصوبه مطرح شده که به خوبی نشان دهنده تغییر فضای ت‌گذاری است. در همین حال، برخی ناظران، ورود این عرضه صادراتی به بازار را از دلایل اصلی ثبات بازار آزاد ارز عنوان می‌کنند ضمن اینکه انگیزه واردات نیز به دلیل حذف رانت تخصیص ارز ارزان‌تر سامانه نیما از میان رفته است. به‌این ترتیب انتظار می‌رود شرکت‌های بزرگ صادر‌کننده به ویژه در گزارش‌های عملکرد ماه‌های آتی، رشد درآمد ناشی از تبدیل ارز در فروش‌های خارجی را به بازار منعکس کنند که خبر مثبتی برای سهامداران آنها خواهد بود.

 نگاه سرمایه‌گذاران به آینده روابط چین و آمریکا

تحولات دو هفته قبل به دلیل ایجاد افق تسهیل ت‌های پولی از سمت بانک‌های مرکزی اروپا و آمریکا، برای فعالان بازارهای بین‌المللی خوشایند بود. هفته گذشته نیز سرمایه‌گذاران به دنبال رصد نشانه‌های مثبت از نشست سران بیست اقتصاد بزرگ جهان (موسوم به گروه ۲۰) در ژاپن بودند. مهم‌ترین واقعه در این نشست به دیدار روسای جمهور آمریکا و چین برمی‌گردد که امیدهای تازه‌ای را برای فعالان اقتصادی زنده کرد. دونالد ترامپ دیدار با شی جین‌پینگ را عالی توصیف کرده و معتقد است مذاکرات تجاری به مسیر صحیح بازگشته است. البته هنوز مشکل مربوط به قرار گرفتن شرکت بزرگ چینی هوآوی در لیست تحریم‌ها پابرجاست که قرار است آمریکا مجددا طی هفته جاری آن را بررسی کند. این مساله می‌تواند در بازگشایی بازار جهانی از فردا تحولات مثبتی را به همراه داشته باشد که البته پایداری آن به ادامه‌دار بودن مذاکرات تجاری چین و آمریکا وابسته است. واقعیت این است که اقتصادجهان به ویژه غرب، پس از بیش از یک دهه رشد بی وقفه مثبت اقتصادی و عملکرد صعودی بازارهای سهام اینک به دورانی وارد شده که به لحاظ طول عمر دوران رونق بسیار آسیب‌پذیر است یعنی مترصد تاثیر پذیری از عوامل منفی و افتادن به ورطه رکود است. از همین رو، تعقیب تحولات مربوط به مذاکرات تجاری چین و آمریکا نه تنها برای این دو کشور بلکه برای همه سرمایه‌گذاران بین‌المللی حائز اهمیت است. سهامداران بورس تهران نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ چرا که به گواه تاریخ، سریع‌ترین و شدیدترین واکنش‌ها نسبت به رکود اقتصاد جهانی در قیمت نفت، فات و محصولات پتروشیمی آن هم با شتاب زیادی منعکس خواهد شد. از این رو با توجه به وابستگی قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌های بزرگ بورس تهران به ویژه صادرکنندگان کالایی، رصد تحولات روابط چین و آمریکا برای فعالان بازار تهران هم مهم ارزیابی می‌شود.

اگر یکی از اتفاقات مهم هفته گذشته هم مسیر شدن سکه و دلار بود، اتفاق مهم دوم بازار را می‌توان کاهش نرخ دلار بازارساز به زیر مرز ۱۳ هزار تومانی دانست. روز پنج‌شنبه هر دلار بر تابلوی صرافی‌های بانکی ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان قیمت خورد که نزدیک به ۱۰۰ تومان با بازار آزاد فاصله داشت. این نوع قیمت‌گذاری موجب شده است که برخی از معامله‌گران این احتمال را مطرح کنند که بازارساز به دنبال بردن قیمت دلار به سطوح پایین‌تر است و به همین دلیل می‌توان انتظار داشت که قیمت در هفته جاری به زیر مرز ۱۳ هزار تومانی برود. در مقابل دسته دیگری از معامله‌گران عنوان می‌کنند، طی ۲ هفته اخیر عموما زمانی که دلار به مرز ۱۳ هزار تومانی نزدیک شده، با افزایش خریدها مواجه شده است؛ در حالی که چنین دیدگاه‌های متفاوتی درمورد روند کوتاه‌مدت بازار میان معامله‌گران و فعالان وجود دارد، در مورد تابستان بازار ارز نیز دور از انتظار نیست که شاهد چنین تقابل نظراتی باشیم. برخی از تحلیلگران بازار باور دارند، دلار در تابستان روند آرامی را مانند بهار پشت سرخواهد گذاشت؛ دسته دیگری معتقدند بازار با افزایش تدریجی تقاضا می‌تواند به سطوح بالاتر برود؛ حال آنکه گروه دیگری باور دارند، اساسا با توجه به شرایط کلی اقتصادی و غیراقتصادی، پیش‌بینی‌های بلندمدت برای قیمت دلار از اعتبار برخوردار نیست و بهتر است معامله‌گران به جای پیش‌بینی قیمت‌ها، شرایط خبری و اقتصادی را به‌طور روزانه بررسی کنند و بر اساس آنها انتظارات خود را تنظیم کنند. در واقع از نظر گروه آخر، هم‌اکنون نمی‌توان دید مشخصی در مورد آینده بازار داشت؛ ولی می‌توان بر اساس رصد برخی از متغیرها، از اشتباهات تصمیم‌گیری تا حدی پرهیز کرد.

 چرا شرایط ارزی در تابستان می‌تواند با بهار فرقی نداشته باشد؟

گروه اول معامله‌گران باور دارند، قیمت دلار در تابستان مانند فصل اول سال نوسان چندانی نخواهد داشت. میزان بازدهی دلار در بهار ۹۸ کمتر از ۲ درصد بود و از لحاظ مقداری تنها در بهار ۹۶، میزان بازدهی کمتر ثبت شده بود. این دسته از معامله‌گران باور دارند، به دلیل قدرت بازارساز در سمت عرضه ارز و کاهش سطح تقاضا احتمال اینکه قیمت در تابستان دچار نوسان زیادی شود، دور از ذهن است. همزمان آنها باور دارند با توجه به گشایش‌هایی برای جابه‌جایی‌های مالی مانند اینستکس، کشور از این پس هزینه‌های ارزی کمتری پرداخت خواهد کرد و با توجه به اثرگذاری و پیش‌خور شدن اثر تحریم‌ها، دیگر عوامل روانی کمتر بر بازار اثرگذار خواهد بود. در این شرایط، آنها باور دارند بازارساز در ادامه همین سطح از عرضه می‌تواند قیمت‌ها را حتی تا حدی کاهشی‌تر کند.

 آیا دلار توان صعودی شدن دارد؟

دسته دوم معامله‌گران اتفاقا در زمینه نکته آخری که بازیگران دسته اول بیان کرده‌اند، توافق نظری ندارند. از نظر آنها، بازارساز به واسطه کاهش درآمدهای ارزی توان آن را ندارد که عرضه‌ای را که در فصل اول سال داشت، در تابستان ادامه دهد. به باور آنها، لغو تمدید معافیت‌های نفتی و محدودیت‌های دیگر موجب شده است که صادرات نفتی ایران افت زیادی کند و در صورتی که اخبار مربوط به کاهش صادرات واقعیت داشته باشد، عرضه ارز به تدریج کاهش خواهد یافت. همزمان این دسته از معامله‌گران باور دارند، هر چقدر از ابتدای سال فاصله بگیریم، میزان تقاضای تجاری در بازار بالا خواهد رفت و همین عامل می‌تواند زمینه ساز ورود قیمتی دلار به سطوح بالاتر شود.

 احتیاط و پیگیری، شرط معامله در بازار ارز

گروه سومی از معامله‌گران باور دارند، با توجه به شرایط نااطمینانی که در فضای اقتصادی و غیراقتصادی وجود دارد، باید با احتیاط موقعیت خرید و فروش را در بازار تنظیم کرد. این عده باور دارند به جای پیش بینی‌های افزایشی و کاهشی باید چند متغیر را در بازار به دقت بررسی کرد و براساس آنها، خریدار یا فروشنده شد؛ هر چند بعضا شاید حتی معامله نکردن و کنار کشیدن از بازار و حضور در بازارهای دیگر نیز سودمندتر شود. از نظر این گروه در شرایط کنونی، رصد شرایط ی برای معامله‌گران از هر عامل دیگری از اهمیت بیشتری برخوردار است.

 معامله‌گران باید دقت کنند که شرایط بین‌المللی به کدام سو می‌رود، چراکه افزایش یا کاهش تنش‌ها می‌تواند روند بازار را متاثر کند. در این باره البته بیشتر معامله‌گران به این باور رسیده‌اند که بازار به اخبار ی معمولی واکنش شدیدی نشان نمی‌دهد و تنها اخبار تاثیرگذاری که نشانه محسوس از تغییر شرایط داشته باشند، نظر خریداران و فروشندگان بزرگ را به خود جلب خواهد کرد. در کنار این، توجه به متغیرهای اقتصادی نیز باید در کنار وضعیت ی مورد توجه قرار گیرد. میزان نقدینگی و ترکیب آن، میزان صادرات و واردات، کسری بودجه و تعیین وضعیت دلار ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی از جمله متغیرهای مهمی هستند که بازیگران ارزی با توجه به آنها می‌توانند تصمیم بهتری را اتخاذ کنند.  همان‌طور که در بازار ارز دیدگاه‌های متناقضی نسبت به آینده دلار وجود دارد، در بازار سکه نیز وضعیت همان قدر پیچیده است؛ چراکه در بازار سکه متغیر اثرگذاری دیگری به نام اونس طلا وجود دارد که می‌تواند روند قیمتی در بازار داخلی را تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل بهتر است که روند بازار طلا را نیز تا حدی از نظر بگذرانیم.

 احتیاط در بازار اونس

اونس جهانی که در یک ماه گذشته اسیر ریسک‌های جهانی شده بود و جهش قیمتی را تجربه کرده بود، در روزهای پایانی هفته گذشته به آرامش نسبی رسید؛ البته این آرامش، قطعی و دائمی نیست، بلکه به دنبال احتیاط بازیگران بازار خلق شده است. بازیگران بازار ف زرد چشم به دیدار روسای‌جمهور آمریکا و چین دوخته ‌بودند تا تکلیف خود را با جنگ تجاری این دو قطب اقتصادی مشخص کنند. به همین دلیل در روزهای پایانی هفته گذشته، شاخص اونس جهانی حول نقطه‌های ۱۴۰۵ تا ۱۴۱۰ دلار نوسانات محدود داشت. این در حالی است که شاخص ف گرانبها در روزهای اول هفته به سقف ۱۴۴۰ دلار نیز رسیده بود. به همین دلیل می‌توان گفت اونس در هفته گذشته دو روی متفاوت از «هیجان» و «احتیاط» را تجربه کرد. هیجان به دلیل عدم‌قطعیت‌ها در اقتصاد جهان و احتیاط به دلیل خروج موقتی بازیگران ریسک‌گریز از بازار. بسیاری از تخمین‌ها نشان می‌دهند عدم قطعیت ناشی از مذاکره روسای جمهور چین و آمریکا، بسیاری از بازیگران محتاط بازار را وادار به موقعیت فروش کرده بود.

این در حالی است که عده دیگری افزایش دلار پس از ۶ کاهش متوالی(که از پنج‌شنبه دو هفته پیش آغاز شده بود) را طبیعی می‌دانستند. به گفته آنها، طبیعت بازار آن است که پس از چند روز فروش هیجانی، با ورود برخی از خریداران به بازار مواجه شود. در چنین وضعیتی، روند بازار در هفته آتی از اهمیت دوچندانی برخوردار است، چراکه در صورت گذر قدرتمند دلار از مرز ۱۲ هزار تومانی نشان می‌دهد که معامله‌گران بزرگ تا حدی به بازار بازگشته‌اند. با این حال، اگر قیمت دلار در کانال ۱۱ هزار تومانی باقی بماند، نشان می‌دهد که برگشت انتهای هفته گذشته طبیعی بوده است. معامله‌گران افزایشی باور دارند، سیگنال افزایش تنش‌های ی در انتهای هفته گذشته می‌تواند انتظارات معامله‌گران بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد. تحریم‌های جدید و خبرهای مربوط به مورد هدف واقع شدن یک پهپاد در خلیج فارس از سوی آمریکا از جمله خبرهایی بود که افزایشی‌های بازار انتظار دارند، معامله‌گران به آن واکنش نشان دهند. این در شرایطی است که عده دیگری از فعالان باور دارند بازار مدت‌هاست به اخبار ی توجهی ندارد و این اخبار نیز نمی‌تواند روند قیمتی دلار را تغییر دهد. دیگر عاملی که می‌تواند روند بهای دلار در ابتدای هفته را تحت‌تاثیر قرار دهد، تغییر نرخ حواله درهم خواهد بود. به گفته فعالان، در هفته‌های اخیر عرضه درهم افزایش یافته و همین عامل موجب شده بود که فضای انتظاری بازار داخلی نیز تحت‌تاثیر قرار بگیرد. افزون بر اینها باید نتایج سفر رئیس‌کل بانک مرکزی به ترکیه را نیز رصد کرد. اگر ماحصل این سفر گشایش‌هایی در جابه‌جایی‌های پولی باشد، می‌تواند روند مدیریت نوسانات در بازار داخلی را بهبود بخشد. این در شرایطی است که عده دیگری باور دارند، دلار در بازار آزاد اگر در همین سطوح قیمتی باقی بماند، با افزایش تقاضای تجار مواجه خواهد شد. از نظر این دسته برای واردکنندگان در این شرایط خرید از بازار آزاد شاید بهتر از سامانه نیما باشد. ولی مشخص نیست که هزینه‌های جابه‌جایی در بازار آزاد برای معامله‌گران بهتر خواهد بود؟

در هفته‌ای که قیمت دلار افت شدیدی را تجربه کرد و نزدیک به هزار تومان از ارزش خود را از دست داد، سکه تمام بهار آزادی نیز از فروش‌های زیاد معامله‌گران داخلی در امان نبود. در این هفته، سکه ۳/ ۹ درصد افت قیمت را به ثبت رساند و در مقطعی حتی زیر مرز مهم ۴ میلیونی نوسان کرد. با این حال، سکه از روز چهارشنبه تغییر مسیر داد و روز پنج‌شنبه سیر افزایشی آن تندتر شد. سکه که روز چهارشنبه ۴۰ هزار تومان افزایش قیمت را به ثبت رسانده بود، روز پنج‌شنبه ۹۰ هزار تومان افزایش را ثبت کرد و به بهای ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید. ف گران بهای داخلی در حالی در هفته گذشته بیش از ۹ درصد از ارزش خود را از دست داد که ارزش اونس در بازارهای جهانی در انتهای هفته راه صعودی را در پیش گرفته بود. افزایش اونس طلا می‌تواند در ابتدای هفته جاری قیمت‌های بازار داخلی دچار تغییر کند.

به گزارش «ایبِنا» با توجه به تعدد رمزارزها و تغییرات بسیار سریع بازار آنها، انتخاب ابزار مناسب برای تحلیل ضروری است. مدل‌های ارزش‌گذاری سنتی برای رمزارزها کاربرد ندارد زیرا رمزارزها در طبقه‌بندی کلاس دارایی سنتی مانند سهام، اوراق قرضه یا املاک و مستغلات نیستند و نوسانات بالای این بازار ریسک بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد.

برای پیش‌بینی ارزش آینده رمزارزها، باید بدانیم که ارزش چگونه حاصل می‌شود. ارزش یک ارز در توانایی موثر و کارآیی آن در تسهیل معاملات (وسیله مبادله) و ذخیره ارزش‌ است. رمزارزها می‌توانند به‌عنوان ذخیره ارزش استفاده شوند. اگر یک ارز برای ذخیره یک ارزش استفاده ‌شود، ارزش آن باید پایدار باشد. داشتن ارزش پایدار برای یک ارز، یک تسهیل‌کننده موثر برای معاملات است، همچنین گستردگی کاربرد (ubiquity) یک ارز باعث افزایش ارزش آن می‌شود. از آنجا که سکه‌ها طبقه‌بندی‌های مختلف و موارد استفاده متفاوت دارند، هیچ مدل ارزش‌گذاری گسترده‌ای برای رمزارزها وجود ندارد. با این حال، رویکردهایی وجود دارد که می‌تواند به‌طور کلی برای ارزش‌گذاری رمزارزها مفید باشد. در این زمینه و برای محاسبه ارزش رمزارز، تعریف ارزش ذاتی (intrinsic value) می‌تواند مفید واقع شود.

ارزش ذاتی براساس قواعد و اصول و بدون در نظر گرفتن بازار محاسبه می‌شود. ارزش ذاتی، ارزش واقعی اموال، دارایی یک شرکت براساس مستندات و مدارک با همه جوانب درآمد و کسب‌و‌کار شامل کاراکترهای مثبت و منفی است که ارزش بنیادی (fundamental value) نیز نامیده می‌شود.

عدم توان دلار برای ماندن در کانال ۱۲ هزار تومانی و پیشروی در آن، چنین انتظاراتی را فعال‌تر کرده است که این ارز به زودی توان صعود به سطوح بالاتر را ندارد و هر افزایشی با یک اصلاح قیمتی مواجه خواهد شد. این دیدگاه به دو دلیل در بازار تقویت بیشتری می‌شود؛ اول اینکه شاخص ارزی مدت زیادی است که نتوانسته است از دامنه ۱۱ هزار و ۸۰۰ تا ۱۲ هزار و ۸۰۰ تومان خارج شود و حتی در مردادماه در بیشتر مواقع زیر سطح ۱۲ هزار و ۲۰۰ تومان تغییرات خود را انجام داده است. دومین عاملی که انتظارات افزایشی را تا حدی کمرنگ می‌کند، بی‌توجهی بازار به اخبار ی و تنش‌های منطقه‌ای است. به‌عنوان مثال، دیروز اعلام شد انگلیس قصد دارد به آنچه ائتلاف نظامی آمریکا برای امنیت دریایی در خلیج فارس نام گرفته است، بپیوندد. با این حال، معامله‌گران بزرگ به چنین خبری واکنش خاصی نشان ندادند و در واکنش معی که انتظار این خبر ایجاد کرده بود، در موقعیت فروش قرار گرفتند.

در روزی که قیمت دلار کاهشی شد، سکه تمام بهار آزادی نیز با ادامه مسیر کاهشی به زیر مرز ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان رفت. روز سه‌شنبه، سکه تمام بهار آزادی ۴۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۴ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان رسید. کاهش بهای سکه در شرایطی صورت گرفت که بهای اونس در بازارهای جهانی تا ساعت ۴ بعدازظهر رنگ افزایشی داشت و توانسته بود به بالای محدوده هزار و ۴۶۰ دلاری برود.  سکه روز دوشنبه توانسته بود با کمک افزایش بهای دلار و صعود اونس خود را با ۷۲ هزار تومان افزایش به محدوده ۴ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان برساند.

  چرا نوسان دلار محدود است؟

یکی از متغیرهای مهمی که از نظر کارشناسان موجب شده است نوسانات بازار ارز محدودتر شود، گشایش‌هایی است که به هر دلیلی در نقل و انتقالات درهم به وجود آمده است. در اواخر دیروز، قیمت حواله درهم در محدوده ۳ هزار و ۲۶۰ قرار گرفته بود که نشان‌دهنده کاهش ۲۰ تومانی نسبت به قیمت بسته شده روز دوشنبه بود. ایران و امارات روابط تجاری نسبتا گسترده‌ای با هم دارند و تامین درهم مورد نیاز تجار و سرمایه گذاران بزرگ از طریق حواله درهم صورت می‌گیرد. شرکت‌های بزرگ صرافی نیز در دبی حضور دارند که در صورت گشایش فعالیت آنها، انتظار می‌رفت نوسانات بازار محدودتر شود. تاثیر نرخ حواله درهم بر بازار داخلی به اندازه‌ای است که هر روز صبح بیشتر معامله‌گران بازار داخلی قیمت این ارز را رصد می‌کنند و حتی بعضا براساس آن موقعیت خرید یا فروش خود را تنظیم می‌کنند.

در کنار این، یکی دیگر از عواملی که در کاهش نوسانات بازار نقش داشته است، کاهش فاصله قیمت دلار در سامانه نیما با بازار آزاد بوده است. دلار در سامانه نیما از ابتدای سال حدود ۳۰ درصد گران شده است و از قیمت ۹ هزار تومان به بالای ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان جهش کرده است. در بازار آزاد نیز قیمت دلار از ۱۳ هزار و ۱۵۰ تومان عقب نشسته و به کانال ۱۱ هزار تومانی رفته است که کاهش حدود ۱۰ درصدی را از ابتدای سال به‌صورت نقطه‌ای نشان می‌دهد. یکی دیگر از ت‌های صحیحی که بازارساز در سال جاری با جسارت بیشتری در پیش گرفته است، کم‌کردن فاصله دلار صرافی‌های بانکی با بازار آزاد و از بین بردن آربیتراژ بین این دو بوده است. این جسارت دیروز در روند قیمت‌گذاری بازارساز مشهودتر بود. روز سه‌شنبه ارزش دلار حدود ۴ بعدازظهر بر تابلوی صرافی‌های بانکی ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان ثبت شد که ۷۰ تومان بیشتر از قیمت آن در بازار آزاد بود. باید دید بازارساز در روز چهارشنبه چگونه دلار صرافی‌های بانکی را قیمت‌گذاری خواهد کرد و معامله‌گران چه واکنشی به آن نشان خواهند داد؟

بازار سهام در هفته جاری با دارا بودن دو روز کاری کمتر و حاکمیت فضای نیمه‌تعطیل بر فضای اقتصادی کشور کماکان عملکرد درخشانی داشت و با رشد ۴/ ۳ درصدی شاخص کل در فاصله کمتر از ۱۰۰ واحدی در مرز روانی ۳۰۰ هزار واحد ایستاد تا بازدهی دماسنج بازار سهام از ابتدای سال در محدوده‌ای بالاتر از ۶۸ درصد قرار گیرد. رونق رویایی سهام در حالی ادامه می‌یابد که این روند ممتد مثبت عملا بورس تهران را در فضای رکود سایر بازارهای سرمایه‌گذاری به یک انتخاب موردتوجه عموم تبدیل کرده و سیلی از نقدینگی سرگردان از سوی سرمایه‌گذاران تازه‌وارد را به سوی بازار سهام سرازیر کرده است. این نقدینگی که عمدتا به سودای کسب بیشترین بازدهی در کوتاه‌ترین زمان به بورس جذب شده عمدتا سهام کوچکتر را هدف گرفته؛ جایی‌که به دلیل فقدان عرضه‌کنندگان قدرتمند عملا تاثیرگذاری بیشتری بر تشدید موج صعودی گذاشته است. این روند موجب‌شده تا بسیاری از فعالان قدیمی بازار نیز غافلگیر شده و در مواجهه با این رفتار کم‌سابقه، اتکا بر معیارهای اصلی ارزش‌گذاری و تحلیل بنیادین سهام را در شرایط فعلی کم‌فایده ارزیابی کنند. با توجه به عدم پیروی موج نقدینگی موجود از الگوهای متعارف ارزش‌گذاری و تحلیلی، به‌نظر نمی‌رسد بتوان نقطه مشخصی را برای پایان موج صعودی کنونی متصور شد؛ هرچند می‌توان انتظار داشت به رسم مالوف همه بازارهای هیجانی، پس از برخورد به نقطه اوج، احتمالا اصلاح پرشتابی به‌ویژه در سهام حبابی و دور از ارزش ذاتی در انتظار سهامداران برخی از شرکت‌ها باشد.

ضرورت رجوع به آموزه‌های «مالی-رفتاری»

از حدود یکصد سال پیش، همگام با شکوفایی روزافزون علم سرمایه‌گذاری، ابزارهای متعددی برای ارزش‌گذاری دارایی‌ها ایجاد شد که بسیاری از آنها امروزه تحت عنوان «تحلیل فاندامنتال» توسط کارشناسان برای ارزیابی سهام شرکت‌ها استفاده می‌شود. متخصصان فاینانس معتقدند که در بلندمدت، ارزش کلیه دارایی‌ها (از جمله سهام) از قواعد بی‌ چون و چرای این علم پیروی می‌کنند و فارغ از نوسانات کوتاه مدت، تنها روش مناسب برای تصمیم‌گیری صحیح در بازارهای مالی استفاده از مدل‌های تحلیلی است. با این حال، با بررسی و مطالعه رفتار سرمایه‌گذاران در عرصه عمل می‌توان به مثال‌های متعددی دست یافت که بر اساس آن رفتار بازارها، متفاوت از پیش‌بینی تئوری‌های رایج فاینانس بوده است. در پاسخ به این تناقض‌ها، در چند دهه اخیر شاخه نوینی به نام «فاینانس رفتاری» ایجاد ورشد کرده است که به بررسی رفتار سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی با رویکرد روانشناسانه می‌پردازد. کارشناسان این رشته معتقدند نیروهایی نظیر ترس و طمع می‌توانند با زیر پا گذاشتن تئوری‌های فاینانس موجب انحرافات چشمگیر در بازارهای مالی شوند. بدین ترتیب باید به افراد از منظر روانشناسانه نگریست که در بسیاری مواقع تحت‌تاثیر احساسات واقعی، رفتاری کاملا متفاوت با منطق اقتصادی (شالوده فاینانس) از خود نشان می‌دهند. یکی از خطاهای شناختی رایج در این رشته جدید علمی بیان می‌کند که پیش‌بینی سرمایه‌گذاران از آینده قیمت هر سهم وابستگی زیادی به روند اخیر قیمت‌ها دارد به گونه‌ای که پس از یک دوره طولانی رشد، افراد پتانسیل بیشتری برای تداوم روند افزایشی متصور هستند و پس از یک دوره نزول، امکان کاهش قیمت را بیشتر می‌دانند؛ حال اینکه این پیش‌بینی مبنای حقیقی و عینی ندارد. همچنین، تحقیقات تجربی این علم نشان می‌دهد که در بازارهای صعودی سرمایه‌گذاران میزان ریسک سهام خود را بسیار کمتر از واقع ارزیابی کنند. به عبارت دیگر، تخمین آنها از مخاطرات پیش‌روی سرمایه‌گذاری در عمل و بر اساس اتفاقات بعدی کمتر از واقعیت است. شرایط کنونی بورس تهران پس از یک دوره رشد بیش از سه‌برابری در دو سال اخیر کمابیش فضایی را فراهم کرده که زمینه بروز خطاهای شناختی مطرح در علم «مالی-رفتاری» در عرصه فعالیت روزمره سرمایه‌گذاران را فراهم آورده است. از این‌رو شاید مناسب باشد تا فعالان این روزهای بازار سهام به‌ویژه تازه‌واردها به مطالب منتشره در این رشته علمی اعتنا نشان دهند تا با پالایش رفتار سرمایه‌گذاری خود از خطاهای مرسوم از عواقب منفی اشتباهات رایج در بازارهای صعودی محفوظ بمانند.

واگرایی دو نرخ در بازار ارز

در حالی که در اوایل ماه جاری تفاوت نرخ یورو به‌عنوان ارز اصلی مورد عمل در مبادلات در سامانه نیما با نرخ ارزآزاد به کمتر از یک درصد رسیده بود، در هفته جاری شاهد واگرایی مجدد دو نرخ بودیم. به این ترتیب، قیمت یورودر بازار آزاد در حالی از مرز ۱۳ هزار تومان گذشت که قیمت همین ارز در سامانه نیما از ۱۲ هزار تومان پایین‌تر رفت. نرخ دلار پایه محصولات در بورس کالا هم در این هفته پس از تقریبا دو ماه و تجربه اوج ۱۱۶۰۰ تومانی در تیر ماه، این هفته به کانال پایین‌تر ۱۰ هزار تومانی بازگشت. در همین حال، در بازار آزاد قیمت دلار از محدوده ۱۱ هزار تومان جدا شده و در مقاطعی در هفته جاری با مقاومت مهم ۱۱۸۰۰ تومانی درگیر شد که البته توان عبور از آن را نداشت. در حالی که اتفاقات اخیر موجب شده بود که امیدها به یکسان‌سازی نرخ ارز افزایش یابد، مسیر هفته جاری حکایت از یک حرکت بازگشتی به افزایش فاصله بین دو نرخ دارد؛ اتفاقی که در صورت تداوم با توجه به اتکای بیشتر صادرکنندگان و فروشندگان کالایی به نرخ پایین‌تر در تسعیر درآمدهای خود، سیگنال مناسبی برای شرکت‌های مرتبط در صنایع بزرگ بورسی محسوب نخواهد شد.

مغناطیس دلار در بازار جهانی

در حالی که در روزهای اخیر اخباری مبنی بر از سرگیری مذاکرات تجاری بین آمریکا و چین باعث بهبود وضعیت کلی بازار‌ها و رشد قیمت نفت و تا حدی مواد خام دیگر شده است، یک عامل مهم کماکان بر سر چشم‌انداز بازارهای جهانی سنگینی می‌کند و آن ارزش جهانی دلار است. واقعیت این است که به دلیل ت‌های محرک در اروپا و ژاپن و چین و عدم همراهی فدرال‌رزرو با ت‌های مزبور، به‌ویژه در سه سال گذشته، اختلاف بهره ایجاد شده بین اوراق قرضه آمریکایی و بقیه اقتصادهای بزرگ به‌صورت یک مغناطیس بزرگ عمل کرده و منجر به جذب گسترده سرمایه‌های مالی به سمت دلار شده است. این روند که انتظار می‌رود با تشدید ت‌های انبساطی در خارج از آمریکا و نیز افزایش ریسک‌گریزی و خروج سرمایه از اقتصادهای نوظهور در ماه‌های آتی تشدید شود، به‌زعم بسیاری از کارشناسان، می‌تواند با ادامه تقویت دلار آثار رکودی هم بر اقتصاد آمریکا و به‌تبع آن جهان در سال آینده میلادی بر جای بگذارد. یکی از سناریوهای پیشگیری از این روند، حرکت سریع بانک مرکزی آمریکا در کاهش بهره و اجرای مجدد ت‌های فوق‌انبساطی نظیر خرید اوراق قرضه دولتی است؛ اتفاقی که هر چند پس از نشست هفته آینده روسای این بانک می‌توان در مورد آن بهتر قضاوت کرد اما به‌طور کلی و با عنایت به سوابق تاریخی در شرایط مشابه، تحقق آن بعید به نظر می‌رسد.